Mote: "Mi dezirus sufiĉe lerni pri greftado
por mem ĝin uzi ĉe kelkaj kreskaĵoj de mia ĝardeno."
Tiuteme, ankaŭ ĉe la vegetaloj, krom okaze de aŭtogrefto, t.e. greftoriparado de difektita planto per pecoj aliloke elprenitaj sur la sama individuo, oftas tiu fenomeno ĉefe genarodependa kaj nomata de la kirurgoj greftomalakcepto. Pro ĝi preferindas kungrefti plantojn, kiuj estas proksime parencaj inter si, en la sama taksonomia familio.
Ekzemple, ĉe la rozacoj, tiaj specioj kun kernetohavaj fruktoj, kiaj estas pomujo, pirujo, cidoniarbo, ktp... pli volonte akordiĝos inter si, ol kun tiaj samfamiliaj sed kernofruktaj specioj, kiaj persikujo, abrikotujo aŭ ĉerizujo. Tamen tion ne estras leĝo: ĉe la kernetohavaj rozacoj, greftado de la samgeneraj pirujo (Pirus sativa Lam.) sur pomujo (Cydonia oblonga Miller) bone prosperas, kvankam ĝi koncernas malsamgenerajn, do malpli parencajn plantojn. Kelkfoje, oni eĉ konstatas "teorie neeblajn akordiĝojn" pro la taksonomia fremdeco de la asociatoj: ekzemple, antaŭ kelke da jaroj oni povis admiri ĉe la Botanika Ĝardeno en Kiel (Germanio), bonsanan grefton de fabo (Vicia faba L., el fabacoj) sur sunfloro (Helianthus annuus L., el asteracoj). Kompreneble, la tieaj respondeculoj tute prave fieris pro la neatendebla kombinaĵo, sed fojfoje oni povis vidi sufiĉe similajn aferojn, intergreftante t.n. grasplantojn, kio respondas al kaktacoj, kaj diversaj aliaj familioj! Oni memoru ankaŭla viskon (Viscum album L., el lorantacoj), kiu iumaniere kvazaŭgreftiĝas, sur la arboj genetike tre malproksimaj, kiujn ĝi parazitas.
Konklude: tiu, kiu estas greftemulo, kaj ne havas difinitan greftocelon, provu iun ajn kunigon, per herbecaj aŭ lignecaj plantoj, kaj eble libonŝance estigos kuriozaĵon ... almenaŭ el scienca vidpunkto!
Ĝi konsistas en inokulado sub la ŝelon de iu tigo, de burĝohava kaj kompreneble vivanta ŝelfragmento, la okulŝildo (ĉar okulo tie signifas burĝonon) elprenita de alia tigo, kaj tiu metodo evidente koncernas principe lignecajn plantojn, kiuj solaj povas disponigi ŝelon taŭgan por la bezonata inserto.
Por sukcesigi la greftadon, la tigoj, same ricevontaj kiel donantaj la ŝildon, devas esti proksimume samdiametraj, kaj ambaŭ, fiziologie, en favora stato. Ĉar estas necese, ĉe la ricevonta ŝoso, facile disigi la ŝelon de la suba ligno por sub ĝi lokigi la ŝildon, oni uzu prefere unujaran sproson, kies ŝelo daŭre estas sufiĉe maldika kaj supla, aŭ sproson de la jaro, kiam kaj kie ĝiaj ŝelo kaj ena ligno estas jam sufiĉe diferencigitaj kaj solidaj por toleri la manipuladon. Ankaŭ atentindas kiel statas, en ambaŭ koncernotaj tigoj, la suka cirkulado en la vaskularo: laŭsperte oni konstatis, ke tro aktiva, aŭ male nesufiĉa sukofluo, ĝenus la normalan estiĝon de greftokalo. Pro tio, prefere estas operacii aŭ printempe, t.e. dum aprilo-majo, kiam la plantoj ĵus vekiĝis post la dumvintra dormado, aŭ de julio ĝis septembro, kiam la suka cirkulado ekmalrapidas, anoncante la venontan malvarman sezonon.
Triatempe, per la alia mano kaj la greftila spatelo, oni malfermu la T-antranĉon sur la bazotigo, disigante sufiĉe la ŝelon por poste suben ŝovi delikate kaj ĝustasence postenigi la ŝildon, kies supra parto devos adaptiĝi kun la transversa parto de la T-a tranĉo. Tiam oni stringu la grefton, de supre malsupren, ekde la transversa T-a tranĉo. Fine, per branĉo-tondilo, oni senkapigu la bazotigon, kelke da centimetroj supre de la greftaĵo (pli poste, kiam ĉi lasta sukcesis, oni rajtos mallongigi tiun stumpon). Konsilinde estas ŝmiri la senkapigovundojn per cikatriga kaj antisepsa mastiko, ekzemple tiu facile trovebla en la komerco sub la nomo "Llomme-Lefort".
Por la grefto-stringado, oni nun uzu humidan rafion aŭ plastan ligilon: tiucele, ne plu troveblas la iama nure ŝpinita lano, ne sengrasigita kaj eĉ oleumita, kiu bone taŭgis. Ankaŭ estas substrekinda la neceso plej rapide manipuli, tiel evitante ĉian sekiĝon de la tranĉitaj histoj, kaj pro tio, oni prefere operaciu, kiam la vetero estas humida, t.e. fruematene aŭ sub nebula ĉielo, ĉiamaniere neniam sub brila kaj forta suno.
La grefto-sukceso videblas, kiam la "kreskontaj okuloj" ekkreskas, kaj, por la "dormantaj okuloj", kiam tuŝante ties petiolan stumpon, ĉi tiufacile falas, t.e. ne antaŭtempe sekiĝis. Tiam, por eviti "strangoli" la disvolviĝintan greftaĵon, estas tempe tranĉi la stringaĵon, kontraŭflanke de la grefto mem.
Nun provu! Kaj je via dispono mi restas por priparoli aliajn greftometodojn!
Jacques ROUX
el La Domo, n-ro 13-a, januaro 1997.
Bildo-1: Grefto inter herbecaj plantoj (tomatujo sur terpomujo).
Bildo-2: Faldebla greftilo, (k: klingo; s: spateleto).
Bildo-3: Serpeto.
Bildo-4: Trunka stumpo, kies unu el la flankaj burĝonoj disvolviĝis kiel anstataĵa trunko. Greftebla, per okulŝildo.
Bildo-5: T-forma Ŝeltranĉado sur bazotigo.
Bildo-6: Krona grefto kun tri greftaĵoj (g, g', g"), B: bazotigo. F: Ŝeloentranĉo. S: stringaĵo. Dekstre: plurburĝona greft-aĵo kun ĝia pinta bevelo (b).
Bildo-7: Elpreno de okulŝildo
Bildo-8: Finfarita dugreftaĵa krono. Ĉiujn vunditajn partojn protektas adhera mastiko.
Bildo-9: La bazotiga ŝelo devas esti sufiĉe disigita por sube akcepti la greftatan ŝildon.
Bildo-10: Krona greftaĵaro, kontraŭbirde ŝirmata per ligna arketo, uzeblas ankaŭ apogile aŭ kiel paliseto kiam ekkreskis la greftaĵoj.
Bildo-11: Ŝildoinokulado.
Bildo-12: Bone lokigita ŝildo kaj ĝia stringado.
| Al la starta paĝo de STEB | Reen al la antaŭa paĝo! |
