Reen al la antaŭa paĝo!D-ro MIZSER János - teknika sekciestro
SIMON Márton - regiona ĉefinĝeniero
La agrikulturistoj ĝenerale atente gardas la produktivon de la grundo, zorge observante kaj reguligante ĝiajn fizikajn kaj kemiajn ecojn. Lastatempe pli kaj pli kreskis la signifo de tiaj agadoj.
Malfavoraj ecoj de la grundo povas aperi ne nur pro naturaj kaŭzoj, sed ankaŭ pro homaj agoj dum la kulturado. Laŭ sciencaj konstatoj evidentas, ke al la lastatempaj altaj produktokvantoj kontribuis plejparte la moderna agrotekniko, krome la amasa uzado de artefaritaj sterkaĵoj. Tamen pro ties kreskado neglektiĝis la naturaj plibonigaj substancoj de la grundo, kaj rezulte nuntempe malpliiĝis en ĝi la kvanto de kalko, humo kaj mikroelementoj. Ĝuste tial indaŝ pli atente konsideri tiujn minaĵojn, per kiuj eblas gardi aŭ plibonigi la kvalitojn de la produktanta grundo.
La entrepreno Hungarlandaj Minejoj de Ercoj kaj Mineraloj (OÉÁ) okupiĝas pri produktado kaj vendado de multaj mineraloj: kalkoŝtono, dolomito, perlito, zeolito, diatomea tero, bentonito, kaolino, mangano kaj aliaj. Krom minejoj, ankaŭ la ercminejaj forĵetaĵoj enhavas tre multe da valoraj mikroelementoj.
La vasta produktogamo, la multaj produktejoj kaj la pruvitaj rezervoj de la entrepreno - kune kun la favora novigemo de ĝiaj fakuloj - ebligas surmerkatigi pli kaj pli da novaj naturaj produktaĵoj por la agrikulturo. Ni vidu kelkajn modernigajn direktojn tiurilate:
Ekzistas jam larĝa gamo de tradiciaj grundoplibonigaj substancoj inter niaj varoj. Uzate je konvenaj grajnodimensioj, ili kapablas modifi la acidecon de grundoj acidaj kaj sodaj.
Pro la plurjara sek-vetero oni pli atentas la akvobilancon de la grundo, klopodante igi ĝin pli favora. Ni havas amasojn da tiuj produktaĵoj, kiuj - pro la granda sorbivo - favore influas la akvoliveron kaj kapaciton de la produktaj tavoloj.
La sorbivaj produktaĵoj miksitaj kun konvenaj nutraj substancoj - makro- aŭ mikrograde - prezentas komponaĵojn, kiuj igas pli efikaj kaj regulaj la sterkadojn.
Por rekompensi mikroelementojn en la grundo montriĝas - laŭ la nunaj ekzamenoj - esperigaj kelkaj mineralaĵoj, kun alta enhavo de mikroelementoj.
Por forcelaj kultivadoj gravas, ke kelkaj niaj produktaĵoj termotraktitaj eminente taŭgas kiel nutropreparaĵoj por grundoj ĉar ili restas longe sterilaj; sekve oni ŝparos la kutiman vaporizadon.
Por fabrikado de suspensiaj sterkaĵoj kaj desinfektigiloj ni produktas mineralajn suspensio-stabiligilojn kaj granulaĵojn.
Por la agrikulturo ni disvolvis rekte uzeblajn komponaĵojn el taŭgaj materialoj, kaj daŭre esploras tiucele.
Por pliigi la produktivon de la grundo kaj la nivelon de la sterkado, multe gravas malhelpi acidiĝon de la grundo kaj gardi ĝian kalcio-enhavon.
Reguligi la kalcio-bilancon de la grundo kaj konvene nutri la vegetaĵojn per kalcio eblas per racia kalkado.
La kalkoŝton-muelaĵo taŭgas egale por grundoplibonigo kaj kalkosterkado; ĝi malpliigas la acidecon de la grundo, helpas la penetron de la malfacile solviĝantaj nutrosubstanco kaj la malkombiniĝon de la organikaĵoj. ĝi malpliigas la grundan kompaktecon, farante la grundon fragmenteca. Oni favore utiligas ĝin en acidaj grundoj de herbejoj kaj arbaroj. En tiu muelaĵo efikas precipe la kalcia karbonato (CaCO3), troviĝanta en ĝi je 80%. La muelaĵo ne mordas, kaj pro malforta bazeco la vegetaĵojn ne suferigas. Ĝi efikas malrapide, sed daŭre. Estas sciinde, ke acidaj grundoj kapablas ensorbi toksan kvanton de Al, Mn, eventuale Fe, kies sorbadon repremas ionoj de Ca.
Laŭ nia konstatoj, en lokoj, kie la kalkado de acidaj grundoj kun malgranda Ca-enhavo estis nesufiĉa kompare kun la intensiĝo de la agrotekniko kaj kemiaĵizo, estas malhelpata la favora efiko de sterkado (precipe de N kaj P) kaj de minacata la ekonomieco de la agrotekniko.
La plej grava uzino de kalkoŝton-muelaĵo troviĝas en Felnémet, kun jara produkto de 200 000 t - kaj estas jam instalata plua ampleksigo per 120 000 tunoj.
La dolomito estas karbonato de Ca kaj Mg; teorie ĝi enhavas Ca kaj Mg, en proporcio de 1:0,6, kvankam praktike tiu proporcio iom varias. Utiligante ĝin, oni malpliigas la grundan acidecon, samtempe kontentigante la Mg-bezonon: alivorte, oni samtempe kalkas kaj rekompensas la magnezion. Ĉe acidecaj grundoj oni apenaŭ povas ekonomie kontentigi la magnezio-mankon disŝutante la kutimajn Mg-salojn, ĉar la necesa kvanto kostas multe pli ol la dolomit-muelaĵo.
En ĝardenkulturejoj ĝi taŭgas ankaŭ kiel komponanto por kompoŝto. La komponaĵo miksita kun konvenaj suspensiaĵoj bone uzeblas por aspergata sterkaĵo.
Tiu produktaĵo, nun disvolvata, kunigas en si favorajn ecojn de dolomito kaj zeolitoj (konigota poste). La eksperimentoj faritaj kunlabore kun la Agroindustria Unuiĝo de Hajdúság jam prezentas tre esperigajn rezultojn pri ĝi.
Tiu produktaĵo konsistas el lignito (20%) kaj anhidrito (80%), kiu estas senakva kalcia sulfato (CaSO4). La lignita parto plibonigas la manipuladon, faciligante la disŝutadon; aliflanke ĝi favore influas la organikajn komponantojn de la grundo, krome ĝi malkompaktigas Ia grundan strukturon.
La anhidrita parto per sia acideco kontribuas al neŭtrigo de la grunda bazeco.
La lignitpolva anhidrito tre utile uzeblas por plibonigi sodajn terojn, kies supra tavolo jam enhavas akve solveblajn salojn kaj kalcian karbonaton. Nia uzino en Perkupa produktas la miksaĵon kun kapacito de plurdek mil tunoj, en sufiĉe etaj grajnetdimensioj.
Tiuj interesaj mineralaĵoj troveblas ĉe ni kiel miksaĵoj kun klinoptilolito aŭ kun mordenito. La proprecojn eblas atribui al la kristalstrukturo de tiuj silikatoj kun tri-dimensia maldensa spacreto, en kiuj la kristalrado enhavas kanalojn kaj kavetojn. En ili troviĝas metaljonoj alkalaj kaj ter-alkalaj, kiuj libere moviĝas en la pora strukturo, sekve ili estas forigeblaj aŭ ŝanĝeblaj per aliaj jonoj de la ĉirkaŭaĵo. La kavetojn plenigas akvo, kiun eblas forigi, dum la strukturo restas Integra.
La ecoj gravaj por la agrikulturo estas la sekvaj:
kapablas ligi biogen-gasojn por ebligi ilian enprenon per la vegetaĵaj radikoj (NH3, N2, C02); tio favore influas la aerkonsiston de la grundo;- havas jonŝanĝan efikon, ebligante reguligatan prenadon de la makro- kaj mikronutrosubstancoj el la grundsolvaĵoj, plue ĝi malrapidigas la erodadon de organikaĵoj kaj sterkaĵoj el la produkta tavolo.
La alligaj proprecoj bone utiligeblas ĉe kalkado, ĉe kompoŝtado kun likva sterko kaj por kuŝujoj de etaj bestoj.
Tiu mineralo enhavas ankaŭ utiligeblajn mikroelementojn. Oni uzas ĝin memstare kaj en diversaj komponaĵoj precipe por sablaj grundoj; estas ne forgesinde ke en ĝi ne troveblas kontaĝaj mikroorĝanismoj, nek substancoj toksaj por homoj aŭ bestoj. En la Tokaj-montaro, ĉe Mád la entrepreno instalis grandiozan produktejon, kiu kapablas kontentigi ĉiom ajn altajn postulojn.
Estas ellaboritaj du zeolitaj produktaĵoj por valoroj forcejaj kaj ĉambraj plantoj.
Komponaĵo el klinoptilolita zeolito, enhavanta kiel makroelementojn 1,2% da N, 0,6%/o da P205 ka 2,4% da K20, krome mikroelementojn ĝis 2,0%.
Rekomendita utlilgo:
Komponaĵo el zeolito, enhavanta mikroelementojn. Pro la utilaj proprecoj de la zeolito ĝi aplikeblas memstare aŭ kune kun organika sterko. Mikseblas ankaŭ kun mineralaj sterkoj, ĝiaj efikoj daŭras plurajn jarojn post enmiksiĝo en la grundon.
Utiligo:
La mineralo-perlito pro termotraktado ŝvelas ĝis pluroblo de la originala volumeno, kaj iĝas tre sorbiva. Tio kontribuas al ĝia kapablo pli peri nutrajn substancojn, akvon kaj aeron, kio helpas la nutran efikon. ĉe multaj plantidoj - legomoj, kuracplantoj, arbidaroj, vitoj, fruktarboj - ĝi kontribuas al firma grunda strukturo tra pluraj jaroj. Nia komponaĵo BIOKERT enhavas krom perliton ankaŭ aliajn valorajn naturaĵojn. Perliton ni minas en Pálháza, la ŝveligitan perliton ni amase produktas en Erd'bénye kaj Pilisvörösvár.
Post multaj eksperimentoj ni elpaŝis kun la tre esperigaj "Kalkoŝton-miksaĵo de Gyöngyösoroszi" kaj "Kompleksa miksaĵo de Recsk" por grundoplibonigo kaj rekompenso de mikroelementoj. Tiuj efike rebonigas la grundojn tro acidiĝintaj pro intensa agrotekniko, eventuale tiujn kun ne sufiĉaj nutrosubstancoj.
Favoraj eksperimentoj plurjaraj instigas enkonduki la t.n. "manganŝlimon". Ĝi rekompensas tiun ĉi mikroelementon kaj la plibonigi kapablas la grundostrukturon.
Nia disvolvado produktis la granulaĵon "Diaperl" specialmaniere fabrikatan el diatomea tero. Ĝiaj eminentaj trajtoj pri lipofila sorbivo kaj la konvenaj firmeco kaj grajnetdimensio ebligas taŭge utiligi ĝin dum fabrikado de vegetaĵprotektantoj, kaj inter ili por granuloj de grunddesinfektiloj.
Por fari suspensiajn sterkaĵojn - kaj ĝenerale suspensiaĵojn - ni rekomendas, surbaze de sukcesintaj fabrikadoj, la modifitan bentoniton enhavantan suspensiostabiligilon Bentosolon, en formo de ilitmuelaĵo.
Ĉiujn produktaĵojn ni liveras laŭdezire: la amasvarojn laŭŝute aŭ laŭsake, la etkvante dozindajn varojn en malgrandaj pakaĵoj. Detalajn teknikajn informojn pri la produktaĵoj volonte donas nia Teknika Sekcio. Negoc-informojn oni petu de nia Merkatada kaj Komerca Sekcio:
OÉÁ, Budapest, Népköztársaság útja 126. H-1062.
Telefono: (36-1) 129-070
Fonto: revuo Fokuso, n-ro 1987/4, p. 68.
STEB: http://www.eventoj.hu/steb/
| Reen al la antaŭa paĝo! |