1

betono ............................

en concrete
de Beton m
cs beton m

konstrumaterialo, kiu estiĝas per firmiĝo de ligento en miksaĵo kun ŝtonaro aŭ alia volumenaĵo kaj kun pluaj komponentoj; kiel ligento plej ofte aperas cemento

2

betonmiksaĵo .....................

en concrete mixture
de Betonmischung f
cs betonová směs f

meĥanike intermiksitaj komponentoj de betono (cemento, ŝtonaro, akvo, ev. ingredientoj) antaŭ enmeto, kompaktigo kaj komenco de firmiĝo, ĉe cementbetonoj antaŭ komenco de hardiĝo de cemento en la miksaĵo

3

ligento .............................

en binder, binding agent
de Binder m, Bindemittel n
cs pojivo n

substanco kapabla ligi grajnojn de inertaj substancoj (volumenaĵoj); laŭ destino de betono oni distingas la lig-entojn: morteraĵojn, mastikojn, gluojn, sintezajn plastojn, ligajn ceramikajn substancojn

4

volumenaĵo ........................

en aggregate
de Zuschlag m
cs plnivo n

solida inerta substanco de konvena grajneco (v. art. 19), kiu el vidpunkto de volumeno estas la baza komponento de betonmiksaĵo kaj betono

5

ingrediento ........................

en ingredient, admixture
de Zusatz m
cs přísada f

substanco, kiu estas pro modifa celo etkvante aldonata en miksakvon aŭ en miksaĵon dum ties miksado

6

akvo ................................

en water
de Wasser n
cs voda f

komponento de betonmiksaĵo, kaze de ligento bazita je morteraĵo, ekzemple cemento

7

cemento .........................

en cement
de Zement m
cs cement m

pulvora hidraŭlika ligento, fabrikita en cementejo per muelado de cementa klinkero kaj de ev. ingredientoj

7.1

portlanda cemento ................

en Portland cement
de Portlandzement m
cs portlandský cement m

cemento fabrikita el portlanda silikata klinkero, al kiu estas permesate almiksi nur ingredienton por reguli la solidiĝon (gipsoŝtonon k.s.)

7.2

aluminata cemento ................

en aluminous cement
de Tonerdezement m
cs hlinitanový cement m

cemento fabrikita per fajna muelado de aluminata klinkero; ĝi elstaras per alta komenca meĥanika firmeco

7.3

mikscemento .....................

en mix cement
de Mischzement m
cs směsný cement m

cemento fabrikita per muelado de klinkero, alia hidraŭlike aktiva substanco (ŝlako, pozolano k.s.) kaj gipsoŝtono kiel regulilo de solidiĝo

7.31

ŝlakportlanda cemento .............

en slag-portland cement
de Schlackenportlandzement m
cs struskoportlandský cement m

silikata mikscemento kun altforna pulvorigita ŝlako kiel almiksaĵo (maks. 40 %)

7.32

altforna cemento ...................

en blast-furnace slag cement
de Hochofenzement m
cs vysokopecní cement m

silikata mikscemento kun altforna pulvorigita ŝlako, kies enhavo estas inter 40 ĝis 80 % el la maso de cemento

7.4

speciala cemento ..................

en special cement
de Sonderzement m
cs speciální cement m

cemento destinita por iu speciala apliko; proprecoj de la cemento estas tiucele modifitaj

7.41

ŝosea cemento ..................

en road cement
de Strassenzement m
cs silniční cement m

speciala cemento, kiu elstaras per malrapida solidiĝo kaj hardiĝo, malgrandaj volumenaj ŝanĝoj, alta rezisteco al tiro ĉe flekso kaj al efiko de frosto

7.42

valbaraĵa cemento .................

en dam cement
de Talsperrenzement m
cs přehradový cement m

speciala cemento por konstrui masivajn baraĵojn; ĝi elstaras per produktado de malalta hidrata varmo

7.43

ekspansia cemento ...............

en high-expansion cement
de Expansivzement, Schwellzement
cs rozpínavý cement m

speciala cemento dotita per ingredientoj, kiuj kaŭzas, ke la cemento ĉe apliko pligrandigas sian volumenon kaj konservas ĝin

7.44

rapidharda cemento...............

en quick-hardening cement
de schnellerhärtender Zement m
cs rychlovazný cement m

speciala portlanda cemento kun altaj komencaj meĥanikaj firmecoj post unu kaj tri tagoj, respondaj al koncerna normo

7.45

blanka cemento .....................

en white cement
de weisser Zement m
cs bílý cement m

speciala cemento, kiu en pulvora stato prezentas blankecon super 70 % BaSO₄

7.46

kolora cemento .....................

en colour cement
de farbiger Zement m
cs barevný cement m

speciala silikata cemento fabrikita el blanka portlanda cemento aŭ el mikscemento helpe de kolorigaj ingredientoj

7.5

sakcemento .......................

en sack cement
de Sackzement m
cs pytlovaný cement m

cemento pakita kaj transportata en sakoj, kutime paperaj, po 50 kg aŭ malpli

7.6

loza cemento .....................

en bulk cement
de loser Zement m
cs volně ložený cement m

cemento transportata sen pakumo en specialaj transportiloj

8

klinkero ..........................

en clinker
de Klinker m
cs slínek m

semiprodukto estiĝanta per sintrado de cement-krudaĵo; ĝi povas esti silikata aŭ aluminata

9

cementa ŝlimo ...................

en cement slurry
de Zementmilch f
cs cementové mléko n

maldensa suspensio de cemento en akvo

10

cementa pasto ...................

en cement paste, cement grout
de Zementpaste f, Zementschlempe f
cs cementová kaše f

kaĉe fluebla ĝis pasteca suspensio de cemento en akvo; ĝi estas konsistaĵo de betonmiksaĵo, speciale de ties etgrajna mortera parto

11

cementa ĝelo .....................

en cement gel
de Zementgel n
cs cementový gel m

metastabila amorfa solida stato de la produkto de

cement-hidratiĝo

12

cementa ŝtono ...................

en cement stone
de Zementstein m
cs cementový kámen m

kompakta rigida produkto de la hidratiĝo de cementa pasto

13

asfalto .............................

en asphalt
de Asphalt m
cs asfalt m

natura aŭ artefarita organika substanco bazita je hidrokarbidoj, ĉe certaj temperaturoj glueca, tirmola, tenaca kaj elasta; ĝi estas kapabla ligi la grajnojn de volumenaĵo kaj tiel konsistigi firman kaj elastan materialon

14

gipso ..............................

en plaster
de Gips m
cs sádra f

pulvora ligento (morteraĵo) akirita per parta senakvigo de gipsoŝtono; diluita per akvo ĝi solidiĝas kaj hardiĝas

15

kalko ...............................

en lime
de Kalk m
cs vápno n

pulvora aŭ pasteca ligento (morteraĵo), kiu estas estingita kalko - kalcia hidroksido, Ca(OH)₂, en la formo de kalka pasto aŭ pulvoro; ĝi estas komponento precipe de morteroj

16

plasto ..............................

en synthetic(al) resin
de Kunstharz n
cs plast m, (syntetická pryskyřice f)

sinteza rezino - makromolekula organika substanco, bazita sur hardeblaj polimeroj; ĝi estas uzata kiel ligento por plastbetonoj

17

morteraĵo ........................

en dry mixplaster
de Bindemittel n
cs maltovina f

ĉiu ero el la grupo de neorganikaj pulvoraj ligentoj, kiuj miksitaj kun akvo estas formeblaj kaj kapablaj ligi grajnecajn volumenaĵojn al kompakta firma tuto; ekzistas aeraj morteraĵoj (aera kalko, gipso, magnezia morteraĵo) kaj hidraŭlikaj morteraĵoj (hidraŭlika kalko, cemento)

18

ŝtonaro ............................

en aggregate
de Steingemisch n, Gesteinmischung f
cs kamenivo n

natura aŭ artefarita neorganika grajneca materialo destinita por konstrua celo; la grajnoj de ŝtonaro trapasas la kontrol-kribrilon kun kvadrataj truoj de grandeco 125 mm

18.1

natura ŝtonaro ....................

en natural aggregate
de Natursteingemisch n
cs přírodní kamenivo n

ŝtonaro minata el naturaj kuŝejoj aŭ pistata el natura ŝtono

18.2

artefarita ŝtonaro ...................

en artificial aggregate
de Kunststeingemisch n
cs umělé kamenivo n

ŝtonaro konscie fabrikata aŭ akirata el defalaĵoj de energetikaj entreprenoj kaj industrio

18.3

aluvia ŝtonaro .....................

en deposit aggregate
de Rollkies m
cs těžené kamenivo n, říční štěrk m

ŝtonaro estiĝinta per natura diseriĝo de rokoj, kun la grajnoj ovaligitaj naturmaniere, akirata per minado; ĝi povas enhavi egalgrade almiksitan kvanton de grajnoj akiritaj per pistado de silikoj, sed sume malpli ol 40 % de la maso de ŝtonaro

18.4

pistita ŝtonaro ....................

en crushed stone
de Steinsplitt m, Steinschlag m
cs drcené kamenivo n

ŝtonaro akirita per pistado de ŝtonpecoj, ev. de aliaj neorganikaj substancoj, kaj ŝtonaro akirita el montaraj ŝtonŝutaĵoj

18.5

fajna ŝtonaro ......................

en fine aggregate; (aluvia) fine gravel
de feines Steingemisch n;
    (aluvia) Feinkies m
cs drobné kamenivo n

ŝtonaro, kies grajnoj trapasas la kontrol-kribrilon kun kvadrataj truoj de grandeco 4 mm

18.6

malfajna ŝtonaro ....................

en coarse aggregate; (aluvia) coar
se gravel
de grobes Steingemisch n;
(aluvia) Grobkies m
cs hrubé kamenivo n

ŝtonaro, kies grajnoj restas sur la kontrol-kribrilo kun kvadrataj truoj de la grandeco 4 mm, sed trapasas la truojn de la grandeco 125 mm.

Permesata sinonimo: groba ŝtonaro

19

grajneco (de ŝtonaro)..............

proporcia procenta konsisto de ŝtonaro laŭ sumaj volumenoj de grajnoj de unuopaj grandecoj

20

frakcio (de ŝtonaro) .................

en fraction
de Fraktion f
cs frakce f

sumo de diverse grandaj ŝtongrajnoj en la intervalo de du najbaraj kontrol-kribriloj kun kvadrataj truoj haltiĝintaj sur la malsupra kontrol-kribrilo (kun malpli grandaj truoj), sed trafalintaj tra la supra kontrol-kribrilo (kun pli grandaj truoj) senkonsidere de la grajnoj sur la plej supra kaj sub la plej malsupra kribriloj

21

sablo ................................

en sand
de Sand m
cs písek m

fajna aluvia ŝtonaro

22

gravelo ............................

en gravel, pebble gravel
de Kies m
cs těžený (oblázkový) štěrk m

malfajna aluvia ŝtonaro

23

gruzo ...............................

en grit, chips
de Grus m
cs drť f

pistita ŝtonaro, kiu ampleksas la fajnan frakcion (0 - 4 mm) kaj parton de la malfajna frakcio (4 - 22 mm); la dimensioj estas konvenciaj

24

ŝotro ................................

en ballast chips
de Schotter m (gebrochener)
cs štěrk m (drcený)

pistita ŝtonaro, malfajna frakcio super 22 mm laŭ la kontrol-kribrilo

25

gravelsablo .........................

en gravel sand
de Kiessand m, Sandkies m
cs štěrkopísek m

natura miksaĵo de aluvia ŝtonaro fajna kaj malfajna, limigita per la supra kontrol-kribrilo 125 mm

26

ŝotrogruzo ..........................

en crusher-run material
de Schottergrus m
cs štěrkodrť f

miksaĵo de pistita natura ŝtonaro fajna kaj malfajna, limigita per la supra kontrol-kribrilo 125 mm

27

ŝtonpulvoro .........................

en rock flour, stone powder
de Gesteinsmehl n, Steinmehl n
cs kamenná moučka f

natura ŝtonaro kun pulvoraj grajnetoj, kiuj estas produktataj per muelado de ŝtonoj, aŭ ili aperas kiel polvo ĉe la fabrikado kaj klasado de pistita ŝtonaro; grajndimensio kutime 0,06-0,002 mm

28

kompakta ŝtonaro ..................

en compact aggregate
de kompaktes Steingemisch n
cs hutné kamenivo n

ŝtonaro de la volumena maso (denseco) super 1800 kg/m³ (konvencia valoro)

29

por(hav)a ŝtonaro ..................

en porous aggregate
de poriger Zuschlagstoff m
cs pórovité kamenivo n

ŝtonaro de la volumena maso (denseco) 1800 kg/m³ kaj malpli

29.1

skorio ...............................

en clinker, cinder
de Kohlenschlacke f
cs škvára f

en bruliga proceso kunbakitaj mineralaj restaĵoj de diversaj specoj de ŝtona kaj bruna karboj, brulardezoj kaj de aliaj solidaj brulaĵoj, kiuj estiĝas en kradaj fajrejoj

30

ŝlako ................................

en slag
de Schlacke f
cs struska f

silikata fandaĵo, kiu aperas kiel akcesora produkto ĉe metalurgia procedo, ekz. la altforna; ĝi povas servi kiel krudaĵo por ŝlaka pumiko

30.1

ŝaŭmigita volumenaĵo ...............

en foamed aggregate
de Schaumzuschlagstoff m
cs napěněné plnivo n

artefarita malpeza volumenaĵo, kiun oni produktas per ŝaŭmigo

30.2

ŝlaka pumiko .……………………….

en foamed slag
de Hüttenbims m
cs strusková pemza f

produkto de rapida malvarmigo de fandita likva ŝlako, kiu ekŝaŭmas, solidiĝas kaj hardiĝas, sekve pistita kaj klasigita
Permesata sinonimo: ŝaŭmigita ŝlako

31

ekspansiigita ŝtonaro ............

en expanded aggregate
de expandierter Zuschlagstoff m
cs expandované kamenivo n

arte malpezigita ŝtonaro, fabrikata el akvohavaj rokmaterialoj, argilaj ardezoj k.s., kiuj per subita ardigo pligrandigas sian volumenon

31.1

ekspansiigita perlito ..............

en expanded perlite
de expandierter Perlit m
cs expandovaný perlit m

perlito, vitreca vulkanaĵo, disfalema en globetojn, per forta varmigo (kalcinado) ĝi pluroble kreskigas la volumenon; malpeza grajneca blanka materialo de volumena maso (denseco) 100-150 kg/m³

32

aglomerita ŝtonaro .................

en agglomerate
de agglomerierter Zuschlagstoff m
cs aglomerované kamenivo n

malpeza artefarita volumenaĵo, fabrikita el pulvora ŝutiĝema substanco per aglomerado (granuligado); ekz. el flugcindro, skorio

32.1

flugcindraj granuloj ...............

en fly ash pellets
de zusammengeballte Flugasche f
cs popílkové sbalky mpl, (pelety fpl)

flugcindro miksita kun diversaj ingredientoj kaj ligento, granuligita kaj poste hardita en brulo

33

almiksaĵo al betono ...............

en concrete admixture
de Beton beimengung f
cs příměs f do betonu

fajne muelita pulvora substanco aldonata en betonmiksaĵon en kvanto pli granda ol 10 % de la maso de ligento (cemento) por influi certajn proprecojn de freŝa, hardiĝanta kaj firma betono

33.1

surfacaktiva almiksaĵo ...............

en active admixture
de Wirkstoff m
cs aktivní příměs f

fajne muelita pulvoro aŭ suspensio de tia pulvoro malseke muelita, plej ofte silikata aŭ aluminata, kiu aktive partoprenas en la hidratiga proceso kaj en la kreado de liga pasto en betono

34

plenigpulvoro......................

en filler
de Füller m
cs filer m

la plej fajna ŝtonaro el pistitaj kaj muelitaj ŝtonoj, plej ofte kalkŝtonoj, kiu dum kribrila klasifikado trapasas la truojn 0,09 mm; ĝi funkcias kiel volumenaĵo de cementbetonoj, asfaltobetonoj, en certa kvanto plibonigas prilaboreblon de betonmiksaĵo, altigas akvohermetecon kaj kompaktecon de betono

35

ingrediento al cemento ..............

en cement ingredient
de Zementzusatz m
cs přísada f do cementu

substanco aldonata ĉe la muelado de klinkero, kutime ĝi ne superas 2 % de la maso de cemento

35.1

regulilo de solidiĝo ................

en hardening regulator
de Bindezeitregler m
cs regulátor m tuhnutí

la ĉefa ingrediento de cemento, ĝia tasko estas reguli tempe la proceson de solidiĝo kaj hardiĝo

36

ingrediento al betono ............

en concrete ingredient
de Betonzusatz m
cs přísada f do betonu

substanco aldonata en la miksakvon aŭ en la betonmiksaĵon en la miksa procedo; ĝia kvanto kutime ne superas 10 % de la maso de ligento (cemento)

36.1

rapidharda ingrediento ..............

en quick-setting ingredient
de Mischbinder m
cs urychlovací přísada f

ĥemie efikanta ingrediento de betono, kiu rapidigas solidiĝon kaj hardiĝon de cementa pasto, mortero kaj betono

36.2

fungicida ingrediento .............

en fungicidal ingredient
de Fungizidzusatz m
cs fungicidní přísada f

tre delikate muelita ingrediento, plej ofte el natria fluorido aŭ natria fluorsilikato, prevente kontraŭefikanta la vegetadon de ŝimo sur betonsurfaco

36.3

hermetiga ingrediento ...............

en sealing ingredient
de Dichtungszusatz m
cs těsnicí přísada f

ingrediento fabrikata el neorganikaj kaj ankaŭ organikaj substancoj en la formo de pulvoroj, solvaĵoj aŭ emulsioj, aldonata en betonmiksaĵon por ŝtopi mikroporojn en betono

37

betonada akvo ....................

en concreting water
de Betonierungwasser n
cs betonářská voda f

akvo uzata por elfari betonmiksaĵon (miksakvo, art. 37.1) kaj por flegado de betono dum ĝia hardiĝado (flegoakvo)

37.1

miksakvo .........................

en mixing water
de Anmachwasser n, Mischwasser
cs záměsová voda f

akvo, kiu estas aldonata en betonmiksaĵon en la daŭro de miksado; ĝi devas plenumi certajn preskribojn pri pureco

37.2

ĥemie ligita akvo ....................

en bound water
de chemisch gebundenes Wasser n
cs chemicky vázaná voda f

akvo ĥemie ligita en la produktoj estiĝintaj en hidrataj procesoj

37.3

libera akvo ..........................

en free water
de freies Wasser n
cs volná voda f

akvo, kiu estas en kapilaroj de diametro pli granda ol 0,2 mikrometroj

38

agresiva akvo .....................

en agressive water
de aggressives Wasser n
cs útočná voda f, agresivní voda

akvo kun povo damaĝi konstrumaterialojn, al kiuj ĝi senpere rilatas

38.1

malsaturita akvo .....................

en soft water
de hungriges Wasser f
cs hladová voda f

tre mola akvo, entenanta malpli ol 0,6 g de kutimaj saloj en litro, karakteriza per solva povo

38.2

sulfata akvo ........................

en sulphate water
de schwefelsäures Wasser f
cs síranová voda f

akvo kun pliigita koncentriteco de solveblaj sulfatoj

38.3

karbonata akvo ...................

en carbonate water
de Karbonatwasser f
cs uhličitá voda f

gasakvo kun pliigita koncentriteco de agresiva karbondioksido (CO₂)

39

akvocementa faktoro .............

en cement-water ratio
de Wasserzementfaktor m
cs vodní součinitel m

masa proporcio de libera miksakvo kaj cemento en volumena unuo de kompaktigita freŝa betono

40

cementbetono .....................

betono kun cemento kiel ligento

41

asfaltbetono ........................

betono kun asfalto kiel ligento

42

gipsbetono ..........................

betono kun gipso kiel ligento

43

kalkbetono ..........................

en lime concrete
de Kalkbeton m
cs vápenný beton m

betono kun kalko kiel ligento

44

plastbetono .........................

en polymer concrete
de Plastbeton m
cs plastbeton m

betono kun sinteza rezino - plasto - kiel ligento

45

lombetono ...........................

en loam concrete
de Lehmbeton m
cs hlínobeton m

betono, en kiu kiel ligento, ev. ankaŭ kiel volumenaĵo, funkcias lomo stabiligita per kalko, cemento, ev. per alia stabiligilo

46

brikruba betono ..................

en broken-brick concrete
de Ziegelsplittbeton m
cs cihlový beton m

betono el pistaĵo de bakitaj brikoj kiel volumenaĵo

47

barita betono .....................

en baryta concrete
de Bariumbeton m
cs barytový beton m

betono el peza barito (BaSO₄) kiel ŝtonaro

48

lignera betono ...................

en wood concrete
de Holzbeton m
cs pilinový beton m

betono el lignosegaĵo kiel volumenaĵo

49

perlita betono ..................

en perlite concrete
de Perlitbeton m
cs perlitový beton m

betono el ekspansiigita perlito kiel volumenaĵo

50

pumika betono ................

en pumice stone concrete
de Bimsbeton m
cs pemzový beton m

betono el pistita pororiĉa natura pumiko kiel ŝtonaro

51

ŝlakpumika betono ...............

en foamed-slag concrete
de Hüttenbimsbeton m, Schaum
    schlackenbeton m
cs struskopemzový beton m

betono el pistita ŝaŭmigita ŝlako kiel volumenaĵo

52

malpeza betono ................

en lightweight concrete
de Leichtbeton m
cs lehký beton m

betono de volumena maso malpli granda aŭ egala al 2000 kg/m³ (konvencia valoro)

Permesata sinonimo: leĝera betono

53

ordinara betono ..............

en ordinary concrete
de gewöhnlicher Beton m
csobyčejný beton m

betono de volumena maso pli granda ol 2000 kg/m³, sed maksimume egala al 2800 kg/m³, elfarita el kompakta ŝtonaro

54

peza betono .....................

en heavy concrete
de Schwerbeton m
cs těžký beton m

betono de volumena maso super 2800 kg/m³, ekz. la barita, limonita, aŭ kun fergruza almiksaĵo (gisa granularo kaj gruzo, grajnigita ŝtalrubo) por aplikadoj ĉe nukleaj ekipaĵoj pro radiadŝirmado (v. art. 79)

55

freŝa betono ........................

en fresh concrete
de junger Beton m, Frischbeton m
cs čerstvý beton m

kompaktigita betonmiksaĵo en ŝeligita konstrukto aŭ en muldilo antaŭ kaj dum la stadio de solidiĝo

56

etgrajna betono ..................

en fine-grained concrete
de feiner Beton m
cs drobnozrnný beton m

betono farita nur el fajna ŝtonaro; ĝi estas uzata por subtilaj konstruktoj kaj por la konstruktoj kun tre densa armaturo

57

malfajngrajna betono .............

en coarse-grained concrete
de Grobbeton m
cs hrubozrnný beton m

betono farita grandparte el malfajna ŝtonaro.

Permesata sinonimo: grobgrajna betono

58

ciklopa betono ....................

en cyclopean concrete
de steingefüllter Beton m
cs prokládaný beton m

betono, kutime nearmita, kun relative grandaj ŝtonoj dum betonado metataj en la betonmiksaĵon

59

magra betono .....................

en lean concrete
de magerer Beton m
cs hubený beton m

betono malmulte dotita per ligento (cemento), karakteriza per malalta meĥanika firmeco; ĝia para antonimo estas grasa betono; v. ankaŭ art. 124, 125

60

por[hav]a betono ....................

en porous concrete, cellular concrete
de Porenbeton m
cs pórovitý beton m

ĉiu malpeza betono, makropora kaj mikropora, farita el etgrajna kalka, kalkcementa aŭ cementa mortero, malpezigita per gasprodukta aŭ ŝaŭmiga substanco, aŭ per forvaporigo de superflua miksakvo; fabrikata ĝi estas ankaŭ en aŭtoklavo; v. krome 60.1

60.1

porobetono .........................

en porous concrete, gas concrete
de Porenbeton m, Gasbeton m
cs pórobeton m

betono fabrikita el etgrajna kalka, kalkcementa aŭ cementa mortero sub efiko de gasprodukta substanco en aŭtoklavo, ĝia ĉefa propreco estas poreco, volumena maso kutime nur 350-600 kg/m³

61

simpla betono .....................

en plain concrete
de unbewehrter Beton m
cs prostý beton m

betono sen armaturo aŭ betono nur kun helpa armaturo, pri kiu oni supozas, ke ĝi ne partoprenas peradon de internaj fortoj

62

armita betono .....................

en reinforced concrete
de armierter (bewehrter) Beton m,
cs vyztužený (armovaný) beton m

betono kun armaturo, al kiu oni atribuis statikan funkcion

62.1

ŝtalbetono ...........................

en ferroconcrete
de Stahlbeton m
cs železobeton m

armita betono, kiu ne estas prestreĉita, pri ties armaturo oni supozas, ke ĝi partoprenas la transigadon de internaj fortoj en konstruelemento

62.2

prestreĉita betono ..................

en prestressed concrete
de vorgespannter Beton m, Spann-
beton m
cs předpjatý beton m

armita betono, kiun oni intence ŝarĝas per prema forto aktivigita pere de armaturo streĉita antaŭ la ekfunkcio de la konstrua betonelemento

62.21

antaŭ hardiĝo prestreĉita betono

en pretensioned concrete
de Spannbeton m mit sofortigem
Verbund
cs předem předpjatý beton m

betono, kies armaturo estis prestreĉita tuj komence dum fabrikado de la betona elemento, v. art.170

62.22

post hardiĝo prestreĉita betono ...

en post-tensioned concrete
de Spannbeton m mit nachträglichem Verbund
cs dodatečně předpjatý beton m

betono, kiu estis prestreĉita kiel hardiĝinta betono, helpe de kabloj tiritaj tra kanaletoj en la betono kaj fine streĉitaj kaj ankritaj, v. art.171

62.3

ŝtalfibra betono ..................

en steel-fibre-reinforced concrete
de [stahl-]drahtfaser-armierter Beton m
cs drátkobeton m

betono, en kiun estas enmiksitaj subtilaj tranĉaĵoj de drato (longeco sub 10 cm), orientitaj libere ĉiudirekte; ilia tasko estas altigi kuntenemon de betono, precipe ĝian rezistecon al tira streĉo

63

verŝita betono ..................

en cast concrete, poured concrete
de flüssiger Beton m, Gussbeton m
cs litý beton m

betono, kiu en la stadio de prilaboro de betonmiksaĵo prezentas fluan konsistencon, la celon de enmeto ĝi atingas memflue tra tuboj aŭ trogoj - v. ankaŭ art.129.3

64

plastigita betono ..................

en plasticized concrete
de plastischer Beton m
cs plastifikovaný beton m

betono el miksaĵo kun plastiga ingrediento, kiu efikas al fluigo kaj tiel al pli facila prilaboro de la betonmiksaĵo -
v. ankaŭ art.130

65

batita betono ...................

en rammed concrete
de Stampfbeton m
cs dusaný beton m

betono el miksaĵo kompaktigita laŭ tavoloj per mana aŭ maŝina (pneŭmata, elektra) batilo

66

premita betono ...................

en compressed concrete
de Pressbeton m
cs lisovaný beton m

betono el miksaĵo kompaktigita en muldilo per premmaŝino, kutime hidraŭla

67

rulpremita betono ...................

en rolled concrete
de Walzbeton m
cs válcovaný beton m

betono de plata konstruelemento fabrikita el miksaĵo kompaktigita per sistemo de ruliloj efikantaj per alta premo

68

vibrigita betono ..................

en vibrated concrete
de Rüttelbeton m
cs vibrovaný beton m

betono el miksaĵo kompaktigita per vibratoro

69

centrifugita betono .................

en centrifuged concrete
de Zentrifugalbeton m, Schleuderbeton m
cs odstřeďovaný beton m

betono el miksaĵo kompaktigita helpe de centrifuga forto, per ĵetado de la miksaĵo al vando de rotacianta formo, aŭ en horizontalan muldilon pere de speciala rotacia ĵetmaŝino (v. Scienca Revuo, 1982, n-ro 2)

70

ŝprucigita betono ...................

en gunite
de Spritzbeton m
cs torkretovaný (stříkaný) beton m

betono, kiu estiĝas per ŝprucigado de etgrajna betonmiksaĵo al surfacoj de konstruktoj helpe de premaero; ĉe la seka teĥnologio la miksakvo, cemento, ŝtonaro kaj aero miksiĝas nur en la ajuto de ŝprucpistolo

71

vaku[iz]ita betono ..................

en vacuum[-treated] concrete
de entlüfteter Beton m, Saugbeton m
cs vakuovaný beton m

betono, el kiu tuj post ĝia enmeto kaj kompaktigo estas pere de vakuo elsuĉita superflua parto de la miksakvo

72

varmizita betono .....................

en warming-through concrete
de warmbehandelter Beton m
cs proteplovaný beton m

betono, kies komencaj meĥanikaj firmecoj kreskis per mallongedaŭra altigo de temperaturo de freŝa kaj hardiĝanta betono sub la efiko de varmofonto (varmaj vaporo, aero, kurento, infraradiatoroj)

73

vaporizita betono ....................

en steam concrete
de dampfgehärteter Beton m,
Dampfbeton m
cs pařený beton m

betono komence traktita per varma vaporo por kreskigi ties komencan meĥanikan firmecon (v.ankaŭ art. 72)

74

subakva betono ..................

en underwater concrete
de Unterwasserbeton
cs beton m pod vodou

betono, resp. betonmiksaĵo por subakva betonado, kiu estas metata en akvon per tia teĥniko, kiu evitas disigon de la miksaĵo en la akvo; la transporto de la miksaĵo sub akvonivelon okazas plej ofte helpe de pumpilo kaj tubaro

75

aŭtoklavbetono ...................

en autoclave concrete
de Autoklavbeton m
cs autoklávovaný beton m

betono, kies maturiĝo estis rapidigita per altigo de premo kaj temperaturo de vaporo en aŭtoklavo, ekz. porobetono (v. art. 60.1)

76

aerumita betono .....................

en air-entrained concrete, aerated concrete
de luftenthaltender Beton m
cs provzdušněný beton m

betono modifita helpe de aeruma ingrediento, kiu kreas multe da egalgrade disigitaj mikroporoj de grandeco 10 - 300 mikrometroj

77

varmizola betono ....................

en thermal insulating concrete
de Wärmeisolationsbeton m
cs tepelně izolační beton m

betono de alta varmorezistanco atingata per malpezigo de betono, per egalgrade disetenditaj poroj

78

fajrorezista betono .................

en refractory concrete
de feuerfester Beton m
cs žárobeton m

betono, kiu longedaŭre rezistas al temperaturoj ĝis

1580 °C kaj samtempe grandparte konservas siajn me-
ĥanikajn proprecojn

79

radiadŝirma betono ................

en shielding concrete
de Strahlenschitzbeton m
cs stínicí (protiradiační) beton m

betono, kiu amortizas biologie damaĝan radiadon, ekz. la Rentgenradiadon, gamaradiadon, neŭtronan radiadon
(v. art. 54)

80

akvohermeta betono ..............

en impermeable concrete
de wasserdichter Beton m
cs vodotěsný beton m

betono, kiu rezistas al trapenetro de premakvo

81

hidrofobia betono ...................

en hydrophobic concrete
de wasserabweisender Beton m
cs hydrofóbní beton m

betono farita el hidrofobia cemento aŭ helpe de hidrofobia ingrediento

82

porta betono .......................

en structural concrete
de Tragbeton m
cs konstrukční (nosný) beton m

simpla nearmita kaj armita betono de portantaj elementoj kaj konstruktoj, plenumanta la postulojn de statika kalkulo

83

sterna betono ......................

en base concrete course
de Unterbeton m
cs podkladní beton m

betono, kiu prezentas horizontalan ne tro dikan tavolon kiel subaĵon por sekvanta konstruparto (tavolo de planko, plata tegmento) aŭ ĝi sterniĝas surgrunde sub hidro-

izola tegaĵo

84

faca betono .........................

en fair-face concrete
de Sichtbeton m
cs pohledový beton m

betono, kiu aperas surface de konstruo, kutime dekore traktita nur helpe de speciala reliefiga ŝelaĵo (mato)

85

en hydrotechnics concrete
de Wasserbaubeton m
cs vodostavebný beton m

betono de akvomastrumaj konstruoj, konstante aŭ periode en kontakto kun akvo kaj rezista al ties efikado

86

ŝosea betono ......................

en road concrete
de Strassenbeton m
cs silniční beton m

betono rezista al frosto, saloj, dinamikaj efikoj kaj abrazio, elstara per alta fleksa-tira firmeco, malalta termika dilato; taŭga por betonaj ŝoseoj

87

monolita betono .....................

en monolithic[al] concrete
de monolitischer Beton m
cs monolitický beton m

betono de konstruelemento aŭ konstruparto elfarita en ĝia definitiva loko kaj pozicio el betonmiksaĵo kiel el “unu ŝtono“

88

prefabrikita betono .................

en precast concrete
de Fertigbeton m
cs prefabrikovaný beton m

betono de konstruelemento fabrikita ekster ties definitiva loko kaj pozicio, kutime industrimaniere

89

transportbetono ..................

en conveying concrete
de Transportbeton m
cs transportbeton m

betonmiksaĵo konsistigita kaj miksita ekster konstruejo, kien ĝi estas transportata sub garantio de kvalito de la miksaĵo, sen negativaj influoj pro transporto

90

asbestocemento / fibrocemento ...

en asbestos-/ fibre-cement
de Asbestzement / Fiberzement m
cs azbestocement / vláknocement
m

konstrumaterialo fabrikata el portlanda cemento, el asbesto (asbestocemento), nuntempe ekz. el celulozaj fibroj kiel volumenaĵo (fibrocemento), el akvo kaj ev. ingredientoj; celo de la produktoj estas precipe tegmentokovrado, tuba senprema kondukado

91

miksumo ........................

en mixture
de Mischung f
cs záměs f

tiu kvanto de betonmiksaĵo, kiu estas pretigata en unu miksa ciklo de miksmaŝino

92

miksado .........................

en mixing
de Mischen n
cs míchání n

fabrikado de betonmiksaĵo en miksa procedo de sumo de ties komponentoj

92.1

mana miksado ...................

en hand mixing
de Handmischung f
cs ruční míchání n

miksado de betonkomponentoj per mana ŝovelado sur miksa platformo

92.2

maŝina miksado ....................

en machine mixing
de Mischen n in Mischanlage
cs strojní míchání n

miksado de betonkomponentoj en betonmiksilo

93

miks[o]ciklo ......................

en mixing cycle
de Mischungzyklus m
cs mísicí cyklus m

tempo komencita per plenigado de betonkomponentoj en mikstamburon de miksmaŝino ĝis la fino de eligado de la miksaĵo; indikata ĝi estas kutime en sekundoj

94

aktivigo de betonmiksaĵo .........

en activation of concrete mixture
de Belebungsverfahren n der Betonmischung
cs aktivace f betonové směsi

teĥnologia procedo por plibonigi la proprecojn de freŝa betonmiksaĵo kaj de hardiĝinta betono, en kiu pligrandiĝas aktiveco de ligento kaj de hidraŭlikaj ingredientoj per ĥemiaj, fizikaj, meĥanikaj aŭ aliaj influoj en miksa fazo; en realo estas pli ofte praktikata aktivigo de ligento per postmuelado, ĉe kiu kreskas ĝia specifa surfaco, krome estas aldonataj ĥemie aktivigaj dispergaj ingredientoj

95

plastigo de betonmiksaĵo ........

en concrete mixture plasticising
de Betonverflüssigen n
cs plastifikace f betonové směsi

plibonigo de konsistenco, fluideco kaj stabileco de miksaĵo kontraŭ komponenta apartiĝo helpe de plastiga ingrediento

96

akcelado de betonhardiĝo .......

en acceleration of concrete hardening
de Beschleunigen der Betonerhärtung
cs urychlování n tvrdnutí betonu

intencata rapidigo de kresko de komenca firmeco de betono per efiko de diversaj teĥnologiaj procedoj

96.1

varmotraktado de betono .........

en heat curing of concrete
de Warmbehandlung f des Betons
cs proteplování n betonu

rapidigo de betonhardiĝo per nelongedaŭra altigo de temperaturo de solidiĝanta kaj hardiĝanta betono per efiko de diversaj varmofontoj (akvovaporo, aero, elektra kurento, infraradiatoroj)

96.2

aŭtoklavado de betono ............

en concrete autoclaving
de Autoklavbehandlung f des Betons
cs autoklávování n betonu

rapidigo de betonhardiĝo per varmotraktado ĉe altigita premo kaj temperaturo de vaporo en aŭtoklavo

96.3

elektrovarmigo de betono ........

en electric heating of concrete
de Elektroerwärmung f
cs elektroohřev m betonu

rapidigo de kresko de komencaj firmecoj per altigo de temperaturo de solidiĝanta kaj hardiĝanta betono per efiko de elektra kurento, fluanta inter elektrodoj rekte tra malseka betono (varmo de Joule)

97

verŝado de betono ..............

en concrete casting (pouring)
de Betonschüttung f
cs lití n betonu

metodo de transporto kaj enmetado de flukonsistenca betonmiksaĵo en ŝelaĵkeston aŭ muldilon helpe de dekliva tubaro aŭ ŝoveblaj trogoj

98

injektado ...........................

en grouting
de Injekti[zi]erung f, Einpressung f
cs injektování n

metodo, ĉe kiu en nealireblajn kavaĵojn, en porojn, fendojn de injektata medio estas enpremata injekta miksaĵo (v. art. 131 kaj 178), por ke ĝi estu firmigita kaj kompakta, ev. ankaŭ hermetigita; la injektado okazas pere de boritaj kavaĵoj, injekt-aperturoj, en kanaletojn, ev. surface

99

apartigita betonado ............

en separated concreting
de getrennte Betonierung f
cs oddělená betonáž f

betonado, ĉe kiu oni anticipe kompaktigitan ŝtonaron priverŝas (colcrete-betono, -proceso) aŭ injektas (prepact-betono, -proceso) per flueca cementmortero dotita per plastiga kaj stabiliga ingrediento

100

kompaktigo de betonmiksaĵo .....

en compaction of concrete mixture
de Betonmasse-Verdichtung f
cs zhutňování n betonové směsi

teĥnologia procedo, per kiu oni atingas maksimuman denson de freŝa betono enmetita en ŝelaĵkeston aŭ muldilon

100.1

kompaktigo per batado ...........

en compaction by ramming
de Stampfenverdichtung f
cs zhutňování n dusáním

kompaktigo de humida betonmiksaĵo enmetata kaj batata po unuopaj tavoloj per manaj aŭ maŝinaj kompaktigiloj (pneŭmataj, elektraj)

100.2

kompaktigo per trapikado .......

en compaction by needling
de Stochenverdichtung f
cs zhutňování n propichováním

mana kompaktigado de semifluida ĝis flua betonmiksaĵo helpe de trapikado de la betonmaso per ŝtala stango dum samtempa frapado sur la ŝelaĵo; tiel oni atingas senaerigon kaj egalan disetendon de la miksaĵo inter la armaturo

100.3

kompaktigo per vibrado ..........

en compaction by vibration
de Rüttelverdichtung f
cs zhutňování n vibrací

kompaktiga metodo, ĉe kiu estas en la betonmiksaĵon propagata meĥanika pulsado kapabla osciligi malgrandajn grajnojn de la miksaĵo, per tio en la miksaĵo malaltiĝas interna frotado kaj fluigita miksaĵo pro la gravita efiko ek-
okupas minimuman volumenon, la aero el poroj liberiĝas

100.4

vakuproceda kompaktigo .......

en vacuum (processed) compaction
de Vakuumverfahren n
cs zhutňování n odsáváním (vaku-
ováním)

kompaktiga metodo, ĉe kiu post enmeto de betonmiksaĵo en specialan ŝelaĵon aŭ muldilon kaj post ties parta kompaktigo, oni helpe de vakuo elsuĉas el la miksaĵo la superfluan akvon

100.5

en compaction by centrifugal force
de Verdichtung f durch die Zentrifugalkraft
cs zhutňování n odstředivou silou

kompaktigado per ĵetado de betonmiksaĵo sur vandon de rotacianta formo; la metodo estas uzebla nur ĉe fabrikado de kavaj cilindraj produktoj el betono

100.6

kompaktigo per ĵetado ............

en compaction by (concrete) slinging
de Verdichtung f durch Schleudern
cs zhutňování n metáním

kompaktigado de betonmiksaĵo okazas per ĵetado de la miksaĵo helpe de premaero aŭ rapide rotaciantaj padeloj en muldilon aŭ ŝelaĵkeston (v. Scienca Revuo, 1982, n-ro 2)

100.7

kompaktigo per premado ........

en press compaction
de Pressverdichtung f
cs zhutňování n lisováním

kompaktigado de betonmiksaĵo en fermitaj muldiloj per premo efektivigata kutime per hidraŭpremiloj

100.8

kompaktigo per rulpremado .......

en compaction by rolling
de Walzverdichtung f
cs zhutňování n válcováním

kompaktiga procedo, ĉe kiu betonmiksaĵo metita en platan muldilon estas kompaktigata per sistemo de ruloj efikantaj je la miksaĵo per alta premo

100.9

kompaktigo per vibropremado ...

en compaction by vibropressing
de Vibropressen-Verdichtung f
cs zhutňování n vibrolisováním

kompaktigado de betonmiksaĵo per kombino de efiko prema kaj vibra, v. art. 100.3 kaj 100.7

101

flegado de freŝa betono...........

en fresh concrete curing
de Nachbehandlung f des Frischbetons
cs ošetřování n čerstvého betonu

ŝirmado de freŝa betono en la stadio de komenca hardiĝado kontraŭ sekiĝo, ekz. per apliko de akvoretena ŝpruclikvo, malebliganta elvaporiĝadon de akvo el la surfaco de betono, aŭ per perioda akvumado

102

betonmiksilo......................

maŝino por miksado de betonmiksaĵo kaj mortero

102.1

cikla miksilo.......................

miksilo funkcianta en cikloj, kiuj konsistas el plenigado de tamburo, miksado kaj malplenigado

102.2

kontinua miksilo ..................

miksilo por kontinua plenigado de komponentoj de betonmiksaĵo, seninterrompa miksado kaj elverŝado de preta miksaĵo

102.3

liberfala miksilo ....................

miksilo, kies fikse ligitaj padeloj al rotacia mikstamburo levas, ŝutas kaj samtempe laŭakse puŝas la miksaĵon kaj tiel homogenigas la komponentojn

102.4

trudmiksilo ........................

miksilo, en kiu la miksaĵo estas movata aŭ a) en vertikala cilindra tamburo per padelsistemo, aŭ b) en horizontala aŭ oblikva trogo per padeloj fiksitaj al rotacia ŝafto

102.5

vibra miksilo .....................

miksilo, en kiu la komponentoj estas miksataj nur per cirkula movo sub efiko de vibratoro

102.6

aktiviga miksilo ....................

maŝino por miksado de mortero, en kiu samtempe aktiviĝas la ligento

103

betonfarejo .......................

kompleksa maŝinaro destinita por produktado de betonmiksaĵo, kutime ĝi konsistas el provizejoj de unuopaj komponentoj de la miksaĵo, el livera kaj doza ekipaĵo, ĉerpiloj kaj el unu aŭ pli da miksiloj

104

aŭtomiksilo .......................

veturilo ekipita per miksilo por produktado de betonmiksaĵo dum la transporto direkte al konstruejo

105

utila volumeno de mikstamburo ....

la plej granda volumena kvanto de ĉiuj intermiksataj komponentoj, kiun eblas samtempe en la tamburo bonkvalite kunmiksi; oni esprimas ĝin en litroj aŭ dm³

106

nominala povumo de miksilo .....

volumeno de nekompaktigita betonmiksaĵo fabrikita ĉe eluzo de la utila volumeno de mikstamburo kaj la plej kurta miksciklo en tempounuo; oni esprimas ĝin en m³/horo

107

mikskamiono ..................

en transit mixer vehicle
de Frischbetontransporter m
cs autodomíchávač m

kamiono speciale ekipita por transporti surstrate en limigita radiuso freŝe preparitan betonmiksaĵon sen riski apartiĝon de la mikskomponentoj

108

transporta aŭtokuv[eg]o .........

malfermita aŭ fermita baskula kuvo sur aŭtomobila ĉasio, destinita por transporto de betonmiksaĵo kaj mortero; ĝi povas esti ekipita per pendola miksa sistemo kontraŭ tavoliĝo kaj sedimentiĝo de la miksaĵo

109

transprena kontenero ..............

interliga transprena ujo inter la primara kaj sekundara transporto de betonmiksaĵo fabrikita ekster la konstruejo, kapacite dimensiita laŭ transportiloj kaj kvanto de prilaborota miksaĵo

110

betonujo …........................

speciala ujo por betonmiksaĵo, portebla sub kranbrako; post mana aŭ pneŭmata liberigo de fermilo la miksaĵo el ĝi estas ŝutata rekte en la lokon de enmeto

111

vibrotrogo .........................

troga ekipaĵo destinita por transporto de betonmiksaĵo en la lokon de enmeto, ĝi konsistas el sekcioj ekipitaj per motora oscilfonto

112

betonpumpilo ...................

maŝino aranĝita por transporto de betonmiksaĵo tra tubaro

113

vibratoro ...........................

meĥanismo ekscitanta oscilan movadon kun frekvenco kutime super 50 Hz; ĝi konsistas el unu aŭ pli da ekscitiloj de vibrado kaj el movilo (la movmeĥanismo povas mem funkcii kiel ekscitilo de vibrado)

113.1

interna vibratoro ..................

vibratoro, kiu ebligas vibran kapon mergi rekte en kompaktigatan betonmiksaĵon

113.2

surfaca vibratoro .................

vibratoro, kiu per sia formo ebligas alfikson sur muldilon aŭ ŝelaĵvandon kaj ekigi ties osciladon - vibradon

114

vibrotablo .........................

elaste kuŝigita plato ekipita per unu aŭ pli da ekscitiloj de vibrado - vibratoroj

115

glatiga trabo .....................

trabo uzata por definitiva surfaca ebenigo kaj glatigo de kompaktigita freŝbetona tavolo; la trabo povas funkcii ankaŭ kiel kompaktiga, se ĝi estas ekipita per vibratoro

116

finatoro .........................

ŝosea maŝino destinita por prilaboro de betonmiksaĵo (surmeto, kompaktigo, ebenigo, surfaca glatigo) ĉe area tavola aranĝo de la produkto (ŝoseo, dromo, ekstera aŭ interna areo) el cementbetono aŭ asfaltbetono (bitumizita gruzo)

117

ŝelaĵo .............................

provizora firma kaj stabila muldilo por enmeto de betonmiksaĵo ebliganta precizan forman limigon de betona elemento kaj konstrukto kaj ŝirmanta la solidiĝantan kaj hardiĝantan betonon kontraŭ meĥanika difekto

117.1

ligna ŝelaĵo .......................

ŝelaĵo farita el segita konstruligno helpe de jungorimedoj; laŭ maniero de elfaro oni distingas lignan ŝelaĵon el:
- segligno: bretoj kaj trabetoj,
- krucoplakaj tabuloj kaj trabetoj,
- modulaj munteblaj elementoj

117.2

ŝtala ŝelaĵo .......................

modulara ŝelaĵo, kutime universala, konsistanta el elementoj fabrikitaj el ŝtala lado (dikeco 1 - 3 mm); la ŝtalan ŝelaĵon oni malmuntas kaj uzas multfoje ripete, dimensioj de ŝeligataj betonaj konstruktoj prefere devas proporcie respondi al modularo de koncerna ŝelaĵ-sistemo

117.3

muntebla ŝelaĵo ....................

sistemo de ŝelaĵo fabrikita el ŝtalo aŭ ligno, iufoje kombinita el ambaŭ, konsistas el munteblaj elementoj, kies maso pro mana manipuleblo ne superas 50 kg: tabuloj, subteniloj, jungopecoj

117.4

transportebla ŝelaĵo ............

grandformata ŝelaĵo por vandoj, plafonoj, kolonoj k.s. aranĝita por transporto kaj muntado helpe de konstrueja gruo

117.5

ŝovebla ŝelaĵo ..................

space stabiligita ŝelaĵo ebliganta kontinuan betonadon de prismaj kaj cilindraj vandaj konstruaĵoj kun konstanta dikeco; la ŝelaĵo estas ŝovata vertikale supren helpe de speciala meĥanismo (10 - 15 cm/horo), la pezoforto estas transigata al ŝtalaj stangoj ankritaj en hardiĝanta betono de la konstruaĵo mem

117.6

veturebla ŝelaĵo ....................

ŝelaĵo kun vetur[ig]ebla portalo kaj ŝelaĵa mantelo sur la subtena konstruaĵo estas sube ekipita per pneŭmata aŭ hidraŭla sinka meĥanismo, la tuto kuŝas sur rela boĝio; la ŝelaĵo estas uzata por betonado de longaj konstruaĵoj kun nevaria profilo, ankaŭ por tuneloj

117.7

pufigebla ŝelaĵo ...................

ŝelaĵo konvena por konstruaĵoj kun rondaj formoj, ties pufigeblaj formopecoj konsistas el teksaĵe armita plasta mantelo kaj elasta aersako - pufo (ekz. PVC); forma rigi-deco de la ŝelaĵo estas atingata per superpremo de aero

117.8

perda ŝelaĵo .....................

ŝelaĵo, kiu post hardiĝo de betono restas kiel parto de la konstruaĵo kaj ev. povas kun ĝi statike kunefiki

118

cintro ............................

sistemo de ŝelaĵo inkluzive de spaca subtena konstruaĵo kaj decintriga ekipaĵo (kojnoj, decintrigaj sablopotoj, ŝraŭbaj stabletoj k.s.); ĝi estas uzata por ŝeligado de betonaj kaj ankaŭ brikaj arkoj kaj volboj

119

ŝeligado ........................

sumo de konstrulaboraj agoj, kies rezulto estas ŝelaĵo de [ŝtal]betona objekto

120

kuntirado de ŝelaĵo ..............

en tightening of casing
de Schalungzusammenziehen n cs stahování n (rádlování) bednění

tradicia ĝustiga procedo, en kiu oni prizorgas necesan distancon de ŝelaĵ-vandoj per turnado de kuniga drata maŝo; en modularaj ŝeligaj sistemoj estas la procedo anstataŭigata per specialaj distanciloj

121

senŝeligado ......................

laborprocedo, dum kiu oni demetas, resp. malmuntas ŝelaĵon post sufiĉa hardiĝo de betono

122

senŝeliga rimedo .................

substanco ŝmire aŭ ŝpruce aplikata sur la internan surfacon de ŝelaĵo antaŭ la betonado por minimumigo de adheremo de hardiĝanta betono al la ŝelaĵo

D. BAZAJ PROPRECOJ DE BETONMIKSAĴO KAJ BETONO

123

konsisto de miksaĵo ...............

en mixture composition
de Mischungszusammensetzung f
cs složení n směsi

datumo pri kvanto de unuopaj komponentoj de betonmiksaĵo en unuo de volumeno (kutime 1 m³) esprimita pere de unuo de maso aŭ volumeno

124

magra betonmiksaĵo ..............

en lean concrete mix
de magere Betonmischung f
cs hubená (chudá) betonová směs f

betonmiksaĵo kun malgranda enhavo de liganta cemento; v. ankaŭ art. 59

125

grasa betonmiksaĵo ................

en rich concrete mix
de fette Betonmischung f
cs mastná (tučná, bohatá) betonová směs f

betonmiksaĵo kun granda enhavo de liganta cemento

126

seka betonmiksaĵo .................

en shaked concrete mix, dry con-
crete mix
de Trockenmischung f
cs suchá betonová směs f

miksaĵo de ĉiuj solidaj komponentoj de betono, ĝi povas esti antaŭpreparita por apliko en speciala maŝino por la teĥnologio de ŝprucbetono, la akvo estas aldonata nur en la miksajuto; por neampleksaj laboroj ĝi estas liverata en sakoj

127

prilaboreblo de miksaĵo .............

en workability of mixture
de Verarbeitbarkeit f der Mischung
cs zpracovatelnost f směsi

ĝenerala esprimo en taksado pri taŭgeco de betonmiksaĵo el la vidpunkto de ĝia enmetado (muldado) kaj kompaktigado; pri gradoj de prilaboreblo v. art.129

128

konsistenco de betonmiksaĵo........

en consistency of concrete mixture
de Betonsteife f
cs konzistence f betonové směsi

reologia propreco de la miksaĵo, kondiĉita per ties denseco, prilaboreblo aŭ per ties transforma povo ŝanĝi aranĝon de siaj komponentoj (moviĝemo, plasteco, viskozeco); la nocio reologio ampleksas ĉiujn transformajn proprecojn de betonmiksaĵo en dependeco laŭ la tempo; oni taksas ĝin helpe de gradoj, v. art.129

129

en degree of workability of mixture
de Konsistenzzahl f
cs stupeň m zpracovatelnosti směsi

karakterizo de betonmiksaĵo determinita per mezurado de ĝia konsistenco laŭ norma metodo; la metodoj estas nomataj laŭ aŭtoroj, ekz.: Abrams, Bährner, Graf, Glanwille, Jirsák, Skramtajev, la gradoj varias laŭ naciaj normoj, ekz. malmola, humida, mola, flua k.a.

129.1

humida miksaĵo ..................

en wet mixture
de erdfeuchte Mischung f
cs zavlhlá směs f

humida miksaĵo estas nesufiĉe kohera, la grajnaj komponentoj inklinas al apartiĝo, kompaktigo de tia miksaĵo estas energie malmodesta; uzata ĝi estas por vojkonstruado kaj prefabrikado

129.2

mola miksaĵo .......................

en soft mixture
de weiche Mischung f
cs měkká směs f

mola miksaĵo ŝutata sur ebenan fundon de muldilo formas konusajn amasojn, kiujn eblas samniveligi per vibrado

129.3

flua miksaĵo .........................

en fluid mixture
de flüssige Mischung f
cs tekutá směs f

fluan miksaĵon ne eblas en la mano kunpremi en bulon, ĝi disfluas, ĉe malbone preparita flua miksaĵo okazas segregacio de komponentoj; flua miksaĵo estas atingata per plastigo (krom nekonvene altigita dozo de akvo)

130

plastigita miksaĵo ...................

en plasticise mixture
de plastifizierte Mischung f
cs plastifikovaná směs f

miksaĵo kun plastiga ingrediento fariĝas flueca, tial facile prilaborebla; taŭga ĝi estas precipe por betonkonstruktoj kun densa armaturo

131

injekta miksaĵo ....................

en grout [mixture]
de Injektionsgemisch n
cs injekční směs f

miksaĵo, pli-malpli flua, estas speciala cementa mortero, iufoje cementa pasto aŭ ŝlimo (suspensio), uzata por prema plenigo de diversaj fendoj, poroj, truoj en malnovaj konstruktoj, rokaĵoj kaj ankaŭ en subfundamentaj grundoj

132

kompakteco de freŝa betono .........

en density (compactness) of fresh
concrete
de Dichtverhältnis f des Frischbetons
cs hutnost f čerstvého betonu

procenta volumena kvociento de solidaj kaj likvaj komponentoj en la volumena unuo de freŝa betono

133

volumena maso de betono ........

en volumen mass of concrete
de Volumenmasse f des Betons
cs objemová hmotnost f betonu

maso de volumena unuo de betono, nome de ties 1 m³, esprimita en kg; denseco de betono

134

firmeco de betono ..................

en strength of concrete
de Betonfestigkeit f
cs pevnost f betonu

la plej alta valoro de streĉo de betono ĉe ties difekto per konvencia maniero de ŝarĝado; firmeco distingiĝas laŭ normigitaj aŭ interkonsentitaj formoj de ekzamenaj korpoj, laŭ maniero de ties streĉado: prema, tira, fleksa, tonda, torda, disprema kaj laŭ tempa evoluo de streĉado: statika, dinamika, laciĝa (cikla ŝarĝado, v. art. 136)

135

hardeco de betono .................

en hardness of concrete
de Betonhärte f
cs tvrdost f betonu

meĥanika rezisteco de betono kontraŭ enigo de fremda rigida korpo kaj difekto de la surfaco per grato, enpuŝo, dispremo, frotdifekto k.s.

136

laciĝo de betono ....................

fenomeno de difekto elvokita per multfoje ripetata streĉado de betono; ĝi distingiĝas per malaltiĝo de firmeco de la ŝarĝata betono

137

plastformiĝo de betono .............

neelasta (plasteca) deformiĝo de betono ĉe ties longedaŭra streĉado, dependa de aĝo de la betono

138

ŝrumpado kaj ŝvelado de betono
en concrete shrinkage and swelling
de Betonschrumpfen n und An-
schwellen n
cs smršťování a nabývání betonu

spontanaj volumenaj ŝanĝiĝoj de betono dum ties longedaŭra tenado en certaj fizikaj kondiĉoj; la ŝanĝiĝoj ne rilatas al la plastformiĝo de betono laŭ la art.137

139

poreco de betono ...................

spaco de poroj kaj kavaĵoj en la etgrajna mortero kaj inter la eroj de ŝtonaro esprimita en % de volumeno de la tuto

140

akvohermeteco de betono ........

propreco de betono rezisti al premo de akvo tiel, ke ne okazas trapenetro de akvo (la reversa surfaco restas seka)

141

humideco de betono ..............

procenta diferenco de la masoj de humida betono kaj de la sama betono sekigita laŭ certaj normaj kondiĉoj

142

sorbkapacito de betono ............

procenta diferenco de la masoj de betono plene sorbiĝinta per akvo kaj de la sama betono sekigita laŭ certaj normaj kondiĉoj

143

rezisteco de betono ................

kapablo de betono rezisti al efikoj meĥanaj, meteologiaj, ĥemiaj, temperaturaj k.s.; en la praktiko oni prijuĝas ekz. la rezistecojn kontraŭ frosto (frostorezisteco), kontraŭ altaj temperaturoj (fajrorezisteco), kontraŭ akvo (akvorezisteco), kontraŭ frotdifekto (frotrezisteco) k.a.

144

korodo de betono ...................

iom-post-ioma difektiĝo de betono per ĥemia influo, ofte dum samtempa efikado ankoraŭ de aliaj influoj, ekz biologiaj

145

solidiĝo de cemento ...............

grada transiro de cementa pasto el la plasteca stato al la stato solida (komenca fazo de cement-hardiĝo)

146

hardiĝo de cemento (betono) ........

grada akirado de meĥanikaj firmecoj kaj evoluo de firma strukturo de cementa ŝtono; la fenomenon akompanas la kreskanta firmeco de betono, v. art. 134