Suninstalaĵoj por varma akvo —
hejmaj kaj industriaj bezonoj

Inĝ. Petar TODOROV

Dum la lastaj jaroj la energiaj problemoj transformiĝis en strategiajn ne nur pro la rapida elĉerpiĝo de la konataj energiaj brulaĵfontoj kaj kontinue plialtiĝanta konsumado de energio, sed ankaŭ pro la speciale grava loko, kiun ili okupas en la ekonomio de ĉiu lando. La cirkostancoj postulis, ke ni serioze kaj atente ekinteresiĝu pri aro de novaj energifontoj kiel la suna, venta, naturaj varmakvoj k. a. arigitaj sub la titolo “novaj energi-fontoj”.

En Bulgario estis establita Kombinumo, kies unua tasko estas utiligi la konvenciajn energi-fontojn surbaze de la gvidaj enlandaj kaj mondaj spertoj. La Kombinumo enhavas kvar entreprenojn en diversaj urboj, scienc-produktan laboratorion “NAPOLOS” kaj uzinon “N. Vapcarov”. Ilia ĉefa tasko estas: mallongigi la vojon “scienco — realigo” dum la solvado de la problemoj.

Kombinumo “Novaj Energiaj Fontoj” kapablas solvi ĉiujn teknikajn taskojn, koncernantaj la prilaboron, produktadon kaj muntadon de la sekvantaj instalaĵoj:

• Suninstalaĵoj pri varma akvo por loĝejaj bezonoj en kampadejoj, administraj konstruaĵoj, hoteloj, restoracioj, unufamiliaj domoj.
• Suninstalaĵoj ekipitaj per termopumpilaro por hejtado kaj malvarmigo de administraj konstruaĵoj, ripozdomoj, profilaktikaj domoj k.a.
• Instalaĵoj utiligantaj kroman (defalan) varmon.
• Varmakvaj (nature) energiaj elektrejoj.

Direkcio “Sciencesplora Laboro” disvolvigas perspektivajn studojn, prilaboras programojn pri sciencaj esploroj, ingeniera kaj matematika modelado, eksperimentaj esploroj, prilaboro de novaj metodikoj kaj normigoj.

Direkcio “Projekt-konstrukciista Laboro” antaŭenigas la esploradon kaj la projektadon de klimatizaj instalaĵoj, aparato por aŭtomata reguligo, konstrukciado kaj ellaboro de elektronaj termoreguliloj.

1. Premisoj

La nuntempaj scioj kaj prognozoj pri la transformo de la suna energio montras relative malproksimajn ekonomiajn avantaĝojn ligitajn al transformo de la suna energiaj en la varmo- kaj elektroenergion. Malgraŭ tio nombro de la eksperimentaj kaj konstruitaj instalaĵoj kreskas, kio estas videbla el la sekvanta prognoza aprezo:

Ankaŭ kun akcelaj ritmoj disvolviĝas la proceso de utiligado de la sunenergio en Sovetio, Kubo, Rumanio kaj Pollando, kaj de 1980 en GDR.

Ĉefaj premisoj per kreo kaj disvolviĝo de la produktado kaj realigado de suninstalaĵoj ĉe ni estas:

• La favora geografia situo de Bulgario — la jara sumo de la sunradiado estas ĉirkaŭ 1350 kWh/m² ĉe 2000-2400 h sunbrilado, dum la periodo majo-septembro ĉi-kvanto estas ĉirkaŭ 1000 kWh, kaj dum oktobro-aprilo 350 kWh/m².
• La grava parto de la energikonsumado (ĝis 50%) utiliĝas por hejtado kaj varmigado de akvo — tre ofte per direkta transformiĝo de la sunenergio en varmon.

Surbaze de la menciitaj konkludoj oni solvis plenumon de la tasko “Produkto kaj realigo de 1500 sunkolektiloj” dum 1981 per efektivigo de la suninstalaĵoj, produktantaj varman akvon. Trovante plej konvenajn konsumantojn kaj optimumajn skemojn, oni elektis objektojn en diversaj distriktoj, kie la kondiĉoj alproksimiĝas al la optimumaj nome:

• hoteloj, kampadejoj, naĝbasenoj k.a.
• industriaj entreprenoj
• distriktoj, en kiuj la suntagoj estas plej multaj — urboj Tolbuĥin, Burgas, Karĝali, Plovdiv, k.a.

2. Instalaĵoj kaj skemoj

La konstruitaj dum 1980 kaj 1981 suninstalaĵoj por varma akvo — loĝejbezonoj, estas destinitaj por malpliigi la elektrokonsumadon je la konto de la suna. Ilin oni efektivigis precipe per la plej ofte aplikataj en la praktiko varmteknikaj instalaĵoj: pumpiloj, akvaj-akvaj varmigiloj, volumenaj rezervujoj, sedimentigiloj kaj valvaro, maksimuma eluzo de la maŝinejoj ktp.

Novaj elementoj estas suna kolektilo, kiu estas transformigilo de la sunenergio en la varman, kiel ankaŭ instalaĵo por aŭtomata regulado, certiganta aŭtomatan funkcion de la instalaĵo. Ĉiujn ĉi elementojn produktas la Kombinumo “NEF”.

1. Principa skemo — la realigitaj instalaĵoj havas kelkajn specojn celante eksperimenti nome:

• maldirekta skemo kun akva-akva varmigilo kaj varmakumulilo situanta antaŭ aŭ malantaŭ la varmigilo (hotelo “Kalofer”, restoracio “Orkideo”);
• maldirekta skemo kun volumena varmŝanĝilo (kampadejo “Oazo” BGA “Balkan” Burgas);
• direkta skemo — kampadejo “Eŭropo”;
• klasika skemo por konsumado — suninstalaĵo (naĝbaseno en u. Burgas);
• maldirekta skemo kun akva-akva varmigilo en kombinaĵo kun premrezervujo por varma akvo pri industriaj bezonoj (fabriko por boteligo de biero en u. Karĝali).

Estas necese mencii, ke la suninstalaĵoj funkcias kiel “duvalentaj” — se por la varmigita de la suno akvo estas necesa pli alta temperaturo, aŭ dum nubaj tagoj, oni elŝaltas elektrovarmigilon.

2. Suna kolektilo

Ĉar ĝi estas baza elemento en ĉiu sunistalaĵo, ĝia perfekteco estas mezurilo pri ĝiaj teknikaj kvalitoj.

La konstruita en la Kombinumo plata suna kolektilo “KVT” estas vitrigita unuflanke kaj estas ekipita per metala absorbilo. Pli gravaj teknikaj-ekonomiaj indicoj de la kolektilo estas:

• dimensioj: 1855 x 875 x 100 mm
• pezo: 65 kg
• labora fluidaĵo: akvo, neglaciigebla fluidaĵo
• akvoenteno: 3.4 l
• absorba surfaco: 1.4 m²
• maksimuma laborpremo: 1.0 MPa
• maksimuma temperaturo: 90 °C
• vitrodikeco: 4 mm
• izolmaterialo: vitra vato
• izolaĵdikeco: 20 mm
• kovraĵo: nigra senbrila farbo
• KUE: 65%

Samtempe produktante la kolektilon, la Kombinuma Laboratorio “Napolos” daŭrigas ĝian pluan perfektigon per novaj konstrukcioj metalaj absorbiloj (ŝtalo, kupro, aluminio), plastikaj kolektiloj.

Bazaj streboj nun estas: perfektigo de la varteknikaj kvalitoj, pliigo de KUE kaj de la ekspluatata daŭro, malkarigo de la prezo k.a.

3. Rezultoj

La metitaj por plenumado taskoj antaŭ la kunordiga programo pri “Kreo, produktado kaj realigo de 1500 sunkolektiloj” estis sukcese plenumitaj. En la kadro de unu jaro, nur per bulgaraj materialoj, krudaĵoj, instalaĵoj, oni konstruis pli ol 100 suninstalaĵojn de diversaj specoj kaj destinoj. Tial sukcese estis metitaj la fundamentoj por la estonto, por plia uzado de instalaĵoj utiligantaj sunan energion.

La rezultoj de la observo kaj la esploroj dum aŭgusto-septembro pasintjare montras:

• Por objektoj de Turista Komplekso “Balkanturist” (restoracioj, hoteloj, kampadejoj) — la ŝparo de energio estas ĉ. 30 %, kiu ĉe mezurado de la aktiva sezono de 5 monatoj, permesas la kostojn de la instalaĵoj regajni dum 5-7 jaroj.
• Por la industria instalaĵo en Karĝali, dum tutjara ekspluatado, la tempo por kost-regajno estas du jaroj.
• Ekonomio de energio de 1 m² kolektila surfaco, por unu jaro, egalas je cirkaŭ 150 kg de konvencia brulaĵo.

4. Konkludoj

1. Al konstruo de sunistalaĵoj por varma akvo eblas alpaŝi nur post bazaj esploroj de la “Konsumanto”, de ĝiaj postuloj kaj bezonoj.
2. Aparte celkonforma estas la konstruado de instalaĵoj porindustriaj, kie estas necesa temperaturo de akvo 35-40 °C, bierfabrikoj, uzinoj por senalkoholtrinkaĵoj k.a.
3. Celkonforma estas la konstruado de tiuj instalaĵoj por konsumantoj, kiuj laboras ĉefe dum la somero — turismaj kompleksoj ĉe Nigra Maro, naĝbasenoj k.a.
4. Necesas daŭra pliperfektigo de diversaj konstrupartoj, optimumigo de la instalaĵoj kiel tuto, celante plialtigon de ilia realigo.

Alvenis: 1982-03-03

Fonto: SAEST 1982. p. 36.

STEB: http://www.eventoj.hu