Origina urlo = http://esperanto.org/AEK/terminar/terminoj.htm
Tiu terminaro enhavas la plej ordinarajn astronomiajn terminojn, kiuj jam estis esperantigitaj. Ĝi estas komenca versio de estonta terminaro kiu kolektos ĉiujn astronomiajn kaj astronomi-rilatajn vortojn en Esperanto, kaj ankaŭ proponos novajn vortojn por la ankoraŭ neekzistantaj astronomiaj nocioj en la Lingvo Internacia.
Ni invitas vin kunlabori en tiu projekto, montrante erarojn, proponante korektojn aŭ pli ĝustajn tradukojn, ktp.
Tiu terminaro estas projekto de la Astronomia Esperanto-Klubo (AEKo). La unua versio estis kompilita de Johan Rapley, kaj poste iom pligrandigita kaj kunordigita de Helio Jaques. La nuna versio de tiu terminaro estas 1.5.
Ĉiu termino obeas la jenan aranĝon:
termin/o [aliaj formoj de la termino (FONTIDIKO DE TIUJ VARIANTAJ FORMOJ)] FONTINDIKO
1 nocio. 2 aparta nocio. 3 alia aparta nocio; SIN. Sinonimo de la termino. ekzemploj de uzo
VD. rilatajn terminojn
klarigo pri la termino kaj ties uzo en Esperanto
tradukoj de la termino al aliaj lingvoj
La kapvortoj, en grasaj literoj, estas ordigitaj unue laŭfake, kaj poste laŭalfabete. La radikoj estas apartigitaj per oblikva streko, por montri la kunmetaĵojn kaj la derivaĵojn kiuj formas la terminon.
Variantaj nomoj estas montritaj interkrampe, post la kapvorto; fontindiko de tiuj variantoj estas donitaj kiam eble. Tiuj variantoj ĝenerale ne estas rekomendindaj tradukoj. La fontindiko(j) kiu(j) sekvas la krampojn rilatas al la termino terminarigita.
La fontindikoj estas reprezentitaj per la sekvantaj mallongigoj, kiuj indikas la devenon de la termino:
PIV : vortoj prenataj el la Plena Ilustrita Vortaro
PIV2: vortoj prenataj el la Dua Eldono de la Plena Ilustrita Vortaro
s : vorto en la suplemento al la Plena Ilustrita Vortaro
R : vorto proponata de Johan Rapley
L : vorto proponata de Patrick Lagrange
EFF: Esperanta-Franca Fakvortaro pri Astronomio, disponebla en la interreto.
Nocio estas donita por ĉiu kapvorto. Ĉiu aparta signifonuanco estas montrita per grasa araba cifero (ekz. 1 2 ktp). Eventualaj ekzemploj estas kursive presitaj. Klarigoj estas donitaj ĉiam, kiam estas necese. Ni ankaŭ indikas al la legantoj rilatajn terminojn kiam eble. Fine, la traduko de ĉiu termino en kelkaj naciaj lingvoj estas donitaj.
La unua versio de tiu terminaro enhavis 236 terminojn, kaj tradukojn al precipe du lingvojn: la angla kaj la portugala.
La jena versio enhavas 345 terminojn, kaj tradukojn al sep lingvojn: la angla, la ĉeĥa, la franca, la germana, la itala, la portugala, kaj la rusa. Ne ĉiuj terminoj havas tradukojn al ĉiuj el tiuj lingvoj. Tamen, la plimulto de la terminojn havas tradukojn al almenaŭ du aŭ tri alian lingvojn. Kunlaborantoj kiuj scipovas aliajn lingvojn estas ege dezirataj.
Kiel la laboro estas fariĝanta, eble oni trovos kelkajn erarojn kaj miregindajn forgesojn en la terminaro. Ni petas vian bonvolon rilate al tiuj. La laboro povas antaŭentiri iom malrapide rilate al la deziro de la konsultontoj, tamen ĝi estas senĉesa.
Se vi volas nin helpi, skribu al la organizanto pere de la unu el la sekvantaj retadresoj:
aŭ aliĝu al AEKo ĉe la adreso
http://members.xoom.com/astro_esp/
Enkonduko *
Ordo kaj aranĝo de la terminoj *
Progreso de la laboro *
Kunlaboro *
1 Ĝeneralaĵoj *
2 Mezepoka kaj Klasika Astronomio *
3 Astronomia Optiko *
4 Instrumentoj kaj Teĥnikoj *
5 Radioastronomio *
6 Sfera Astronomio kaj Astrometrio *
7 Tempo kaj Kronologio *
8 Ĉielmeĥaniko *
9 Astrofiziko *
10 Atomoj kaj Partikloj *
11 Radiado *
12 Hidromagnetismo *
13 Suno *
14 Suna Sistemo *
15 Interplaneda Medio *
16 Konstelacioj kaj stelnomoj *
17 Steloj *
18 Variaj Steloj *
19 Stelaj Sistemoj *
20 Stelaj Restaĵoj *
21 Interstela Medio *
22 Lakta Vojo *
23 Ekstergalaksia Astronomio *
24 Kosmologio *
25 Kosmogonio *
26 Astrobiologio *
27 Astronaŭtiko *
Indekso de Vortoj *
astr/a PIV
rilate al la astroj.
en. astral; fr. astral; pt. astral
astr/o PIV, PIV2
cielkorpo kun difinita formo, ekz. stelo, kometo, planedo
fr. astre; it. astro; pt. astro
astronom/o PIV
specialisto pri astronomio. Profesia, amatora astronomo.
cs. astronom; de. Astronom; en. astronomer; fr. astronome; it. astronomo; pt. astrônomo
astronomi/a PIV, PIV2
1 rilate al astronomio. 2 tiel grandega kiel la kalkul-elementoj de astronomio; ~a preziceco.
en. astronomical; fr. astronomique; pt. astronômico
astronomi/o PIV, PIV2
scienco pri la astroj kaj la kosmaj fenomenoj.
cs. astronomio; de. Astronomie; en. Astronomy; fr. astronomie; it. astronomie; pt. Astronomia
ĉiel/o PIV, PIV2
la volba spaco kiu ĉirkaŭas la terglobon
cs. nebe; de. Himmel; en. sky; fr. ciel; it. cielo; pt. céu
ĉielkorp/o
amaso el materio solida aŭ fluida, kiu estas en la spaco
fr. corps céleste; pt. corpo celeste
inter/astr/a EFF
rilate al la spaco inter la astroj.
Vd. interplaneda, interstela, intergalaksia
en. interstellar; fr. intersidéral; pt. intersideral
Inter/naci/a Astronomi/a Unu/iĝ/o
internacia organizo kies celo estas kunigi la profesiajn astronomojn, kaj kunordigi laboron en Astronomio [mll. IAU].
cs. Mezinárodní astronomická unie; de. Internationale Astronomische Union; en. International Astronomical Union; fr. Union Astronomique Internationale; it. Unione Astronomica Internazionale; pt. União Internacional Astronômica
almagest/o PIV, PIV2
1 klasika kolekto de astronomiaj observoj farita de Ptolomeo. 2 Almanako.
en. Almagest; pt. Almagesto
almanak/o PIV, PIV2
libreto entenanta kalendaron, astronomiajn sciigojn ktp
cs. astronomická ročenka; de. astronomisches Jahrbuch; en. almanach; fr. annuaire astronomique; it. annuario astronomico; pt. almanaque/anuário astronômico;
antarkt/a
rilate al la suda poluso. SIN. Sudpolusa.
en. antartic; fr. antarctique; pt. antártica
antarkt/o
la regiono de la terglobo ĉirkaŭanta la sudan poluson.
en. antartic; fr. antarctique; pt. antártico
arkt/a PIV
rilate al la norda poluso. SIN. Nordpolusa.
en. artic; fr. arctique; pt. ártica
astrolog/o [var. astrologiisto] PIV, PIV2
specialisto pri astrologio. SIN. Astrologiisto
en. astrologer; fr. astrologue; pt. astrólogo
astrologi/o PIV, PIV2
arto pri la priskribo de homa karaktero kaj sorto laŭ la observo de la pozicio de la astroj
en. astrology; fr. astrologie; pt. astrologia
ĉiel/a atlas/o PIV
kolekto de astronomiaj mapoj. SIN. Ĉielmapo.
cs. mapa oblohy; de. Sternkarte; en. star map; fr. carte céleste; it. carta celeste; pt. carta celeste
dikotomi/o [var. dikotomeco] EFF
aspekto de planedo aŭ de satelito kiam duonon de la disko montriĝas lumigata
fr. dichotomie; pt. dicotomia
efemerid/oj PIV, PIV2
astronomiaj tabeloj enhavantaj datenoj, astraj koordinatoj, kaj astronomiaj okazaĵoj
cs. efemerida; de. Ephemeriden; en. ephemerids; fr. éphémérides; it. effemeridi; pt. efemérides
glob/o PIV
sferforma objekto aŭ korpo; astronomia ~o.
Vd. terglobo
en. globe; fr. globe; pt. globo
konjunkci/i EFF
esti du astroj en konjunkcio
fr. être en conjonction; pt. estar em conjunção
konjunkci/o PIV, R
pozicio de du planedoj, kiuj havas unu saman rektan ascension, aŭ de unu planedo kaj alia astro
cs. konjunkce; de. Konjunktion; en. conjunction; fr. conjonction; it. congiunzione; pt. conjunção
kosmograf/o PIV, PIV2
specialisto pri kosmografio
pt. cosmógrafo
kosmografi/o PIV
scienco studanta la movojn de la astroj kaj la astronomian sistemon de la universo
en. cosmography; pt. cosmografia
kvadratur/o EFF
pozicio de du astroj, kies rekta ascencio diferencas je 90°.
en. quadrature; fr. quadrature; pt. quadratura
negativ/a PIV, PIV2
rilate al la suda hemisfero de kaj la Tero kaj la ĉielsfero. ~a deklinacio.
cs. záporné; de. negatives; en. negative; fr. négatif; it. negativo; pt. negativa
opozici/o PIV, PIV2
pozicio de du astroj, kies rekta ascensio diferencas je 180°; ili estas en opozicio.
cs. oposice; de. Opposition; en. opposition; fr. opposition; it. opposizione; pt. oposição
pas/ad/o PIV, PIV2
tempo dum kiu astro intermetiĝas inter la okulo de observanto kaj alia astro. SIN. Transito. la ~ado de Venuso sur la sundisko.
en. passage; fr. passage; it. passaggio; pt. passagem/trânsito
planisfer/o R
stelmapo, por difinita latitudo, oportuna por la mano, kun fenestro kiu malkaŝas la stelojn videblajn je ĉiu horo de la jaro. SIN. Ĉielmapo.
cs. mapa oblohy; de. Sternkarte; en. star map; fr. carte céleste; it. carta celeste; pt. carta celeste
pozitiv/a PIV, PIV2
rilate al la norda hemisfero de kaj la Tero kaj la ĉielsfero. ~a deklinacio.
cs. kladné; de. positives; en. positive; fr. positif; it. positivo; pt. positiva
sfer/o PIV, PIV2
ĉiu el la rivoluantaj globformaj kristalaĵoj, sur kiu la ĉielaj korpoj estis laŭsupoze fiksitaj; la ~aj sferoj; la muziko de la ~oj.
cs. sféra; de. Sphäre; en. sphere; fr. sphère; it. sfera; pt. esfera
sizigi/o PIV, PIV2
konjunkcio aŭ opozicio de planedo rilate al la Suno (vorto speciale uzata pri la Luno)
cs. syzygie; de. Syzygien; en. syzygies; fr. syzygies; it. sizigie; pt. sizígia
ter/glob/o PIV
la sfero de la planedo Tero
en. terrestrial globe; pt. globo terrestre
transit/o
transiro de (interna) planedo kontraŭ la sundisko
Vd. Pasado
cs. přechod; de. Vorübergang; en. transit; fr. transit; it. passaggio; pt. trânsito
zodiak/a PIV
rilate al zodiako
fr. zodiacal; pt. zodiacal
zodiak/o PIV, PIV2
ĉiel zono, kies mezon okupas la ekliptiko, kaj kiu enhavas ĉiujn poziciojn de la planedoj kaj ankaŭ la 12 konstelaciojn, tra kiuj la suno ŝajne pasas dum sai jara ŝajna rondiro
fr. zodiaque; pt. zodíaco
aberaci/o ; PIV, PIV2
malperfekto de imago misformita de optika sistemo. Sfera, kromata ~o.
Vd. kromata aberacio
cs. aberace; de. Aberration; en. aberration; fr. aberration; it. aberrazione; pt. aberração; ru. аберрация
kromat/a aberaci/o PIV, PIV2
aberacio kiu dependas de ondolongo de la radiado. La lumradioj kiuj havas la plej mallongajn ondolongojn (blua radiado) estas pli refraktitaj.
cs. chromatická aberace; de. chromatische Aberration; en. chromatic aberration; fr. aberration chromatique; it. aberrazione cromatica; pt. aberração cromática
halo/o PIV, PIV2
luma cirklo, ringo, kiu ĉirkaŭas ofte astrojn
cs. halo; de. Halo; en. halo; fr. halo; it. alone; pt. halo
astrolab/o PIV, PIV2
mezepoka sekstanto
en. astrolabe; fr. astrolabe; pt. astrolábio
ekvatorial/o PIV, PIV2
teleskopo aŭ lornego, turniĝanta ĉirkaŭ akso paralela al la tera akso kaj movebla ĉirkaŭ akso orta al la unua, ebliganta mezuri la ĉielajn koordinatojn de la astroj en la ekvatora koordinatsistemo.
pt. equatorial
helioskop/o PIV, PIV2
ĉiu teleskopo speciale aranĝita por observi la Sunon
cs. helioskop; de. Helioskop; en. helioscope; fr. hélioscope; it. elioscopio; pt. helioscópio
limb/o PIV, PIV2
gradigita rando de cirklo en astronomia instrumento
observatori/o EFF
establo aŭ konstruaĵo aranĝita por astronomiaj observoj. SIN. Astroobservejo
en. observatory; fr. observatoire; pt. observatório
planetari/o s, PIV2
konstruaĵo enhavanta aparaton, kiu projekcias al interno de duonsfero bildojn de la Suno, Luno, planedoj kaj de la steloj por demonstracii la orbitojn de tiuj ĉielaj korpoj.
cs. planetárium; de. Planetarium; en. planetarium; fr. planétarium; it. planetario; pt. planetário
refrakt/or/o [var. refraktilo (EFF)]
refrakta teleskopo
fr. réfracteur; pt. refrator
scintil/i L, R, PIV2
brili intermite aŭ flagre koncerne helon kaj pozicion pro trairo de ĝia lumo tra la teratmosfero.
Vd. scintilado, scintilometro
pt. cintilar
scintilad/o PIV2
rapida ŝanĝiĝo en helo kaj pozicio de stelo, pro trairo de ĝia lumo tra la teratmosfero.
cs. scintilace; de. Szintillation; en. scintillation; fr. scintillation; it. scintillazione; pt. cintilação
scintilometr/o R, PIV2
fotometro kiu aŭtomate registras scintiladon de astroj.
pt. cintilador
sekstant/o PIV, PIV2
naŭtika instrumento por mezuri precipe vertikalajn angulojn, speciale la altangulon de astroj super la horizonto. ~o havas lornon, fiksan k moveblan spegulojn, alidadon kun verniero, arkon kun gradaro, k legilon (PIV2).
cs. sextant; de. Sextant; en. sextant; fr. sextant; it. sestante; pt. sextante
spektrogram/o R
sep-kolora diagramo, ofte de individua stelo aŭ de galaksio farebla helpe de spektroskopo
cs. spektrogram; de. Spektrogramm; en. spectrogram; fr. spectrogramme; it. spettrograma; pt. espectrograma
teleskop/a PIV2
rilate al teleskopo
en. telescopic; fr. télescopique; pt. telescópico
teodolit/o PIV, PIV2
instrumento kiu precize mezuras horizontalajn kaj vertikalajn angulojn
fr. théodolite; pt. teodolito
radio/astronomi/o PIV
sistemo uzata por esplori la universon per radioteleskopo.
cs. radioastronomie; de. Radioastronomie; fr. radioastronomie; en. radioastronomy; it. radioastronomia; pt. radioastronomia
radio/teleskop/o PIV
ricevilo en kiu la kaptataj ondoj (inter kelkaj mm kaj 20m longa) estas enfokusigataj per parabola anteno.
cs. radioteleskop; de. Radioteleskop; en. radiotelescope; fr. radiotélescope; it. radiotelescopio; pt. radiotelescópio
aberaci/o ; PIV, PIV2
diferenco inter la ŝajna kaj la vera situo de astro pro la diferenco de rapido inter la astro kaj la observaton. Jara, diurna ~o.
cs. aberace; de. Aberration; en. aberration; fr. aberration; it. aberrazione; pt. aberração; ru. аберрация
alt/angul/o PIV, PIV2
la angulo inter la horizonto kaj unu astro. SIN. alteco, altitudo
cs. výška; de. Höhe; en. elevation; fr. hauteur; it. altezza; pt. altura
altitud/o PIV, PIV2
= altangulo.
cs. výška; de. Höhe; en. elevation; fr. hauteur; it. altezza; pt. altura
ascensi/o PIV, PIV2
ŝajna supreniĝo de astro super horizonto de la Tero.
Vd. rekta ascencio
cs. ascense; de. Aszension; en. ascension; fr. ascension; it. ascensione; pt. ascenção
aspekt/o PIV, PIV2
relativa surĉiela pozicio de Suno, Luno kaj planedoj inter si kun elstareco.
pt. aspecto
aŭstral/a PIV, PIV2
sudhemisfera. la ~aj konstelacioj (PIV2).
cs. jižní; de. südlich; en. southern; fr. austral; it. australe; pt. austral
azimut/o PIV, PIV2, R
1 angulo mezurata en la horizontala cirklo inter meridiano kaj altocirklo de astro; 2 la pozicio de astro mezurata laŭ gradoj horloĝodirekte ĉirkaŭ la horizonto de la Nordo (aŭ Sudo en la suda hemisfero) al punkto ĉe la horizonto vertikale sub la astro
cs. azimut; de. Azimut; en. azimuth; fr. azimut; it. azimut; pt. azimute
boreal/a PIV, PIV2
nordhemisfera. la ~aj konstelacioj (PIV2).
cs. severní; de. nördlich; en. northern; fr. boréal; it. boreale; pt. boreal
ĉef/cirkl/o PIV, PIV2
cirklo sur sfero, kies ebeno pasas tra la centro de la sfero.
pt. círculo máximo
ĉiel/a ekvator/o [var. ĉielekvatoro] PIV, PIV2
teoria etendiĝo de la Tera ekvatoro en la ĉielon. SIN. Ekvatoro
cs. světový rovnik; de. Himmelsäquator; en. celestial equator; fr. équateur céleste; it. equatore celeste; pt. equador celeste
deklinaci/o PIV, PIV2
angula distanco de stelo norde aŭ sude de la ĉiela ekvatoro
cs. deklinace; de. Deklination; en. declination; fr. déclinaison; it. declinazione; pt. declinação
ekliptik/o PIV, PIV2
1 meza ebeno fare de la orbito de la Tero kaj planedoj ĉirkaŭ la Suno; 2 ŝajna orbito de la Suno ĉirkaŭ la Tero dum unu jaro.
cs. ekliptika; de. Ekliptik; en. ecliptic; fr. écliptique; it. eclittica; pt. eclíptica
ekvator/o PIV
= ĉiela ekvatoro
cs. světový rovnik; de. Himmelsäquator; en. celestial equator; fr. équateur céleste; it. equatore celeste; pt. equador celeste
ekvinoks/aj punkt/oj PIV, PIV2
punktoj kiuj indikas la lokon kie la ekliptiko kruciĝas kun la ĉiela ekvatoro.
en. equinoctial points; pt. pontos equinociais
geocentr/a PIV, PIV2
rigardata kiel vidata ekde la centro de la Tero: ~a latitudo.
cs. geocentrický; de. geozentrisch; en. geocentric; fr. géocentrique; it. geocentrico; pt. geocêntrico
heliocentr/a PIV, PIV2
mezurata rilate al la centro de Suno.
cs. heliocentrický; de. heliozentrisch; en. heliocentric; fr. héliocentrique, it. eliocentrico; pt. heliocêntrica
hemisfer/a PIV, PIV2
rilate al hemisfero
en. hemispheric; fr. hémisphérique; pt. hemisférico
hemisfer/o PIV, PIV2
ĉiu el la du partoj de la Tero (aŭ de la ĉielo) dividita per la ekvatora ebeno. SIN. Duonsfero, Duonglobo.
Vd. nordhemisfera, sudhemisfera
cs. hemisféra; de. Hemisphäre; en. hemisphere; fr. hémisphère; it. emisfero; pt. hemisfério
hor/a angul/o PIV, PIV2
angulo inter astro, poluso kaj zenito, mezurata ĉiam okcidenten
cs. hodinový úhel; de. Stundenwinkel; fr. angle horaire; en. hour angle; it. angolo orario; pt. ângulo horário
kolatitud/o PIV, PIV2
angula distance de la zenito al la poluso
cs. doplněk šířky; de. Komplement der Breite; en. colatitude; fr. colatitude; it. collatitudine; pt. co-latitude
kolur/o PIV, PIV2
nomo de la du ĉefcirkloj ĉielaj unu el kiuj trapasas la tera akson kaj la ekvinoksajn punktojn, la alia la tera akson kaj la solsticajn punktojn
cs. kolur; de. Kolur; en. colure; fr. colure; it. coluro; pt. coluro
kulmin/o PIV, PIV2
la plej alta pozicio de astro en la ĉielo. SIN. Plejsupro
cs. kulminace; de. Kulmination; en. culmination; fr. culmination; it. culminazione; pt. culminação
longitud/o PIV, PIV2
1 geografia koordinato kiu reprezentas la angulo inter la meridiano kiu pasas sur la observanto kaj la meridiano de grenviĉo. 2 angulo en la ĉiela sfero, inter la meridiano de astro kaj la meridiano kiu trapasas la printempan ekvinoksan punkton.
cs. délka; de. Länge; en. longitude; fr. longitude; it. longitudine; pt. longitude
meridian/o PIV, PIV2
imaga cirklo pasanta tra la ĉielaj polusoj kaj la zenito de iu loko sur la Tero
cs. polodnik; de. Meridian; en. meridian; fr. méridien; it. meridiano; pt. meridiano
nadir/o PIV, PIV2
punkto de la ĉiela sfero troviĝanta sur la vertikalo de la observanto kaj rekte malsupre sub liaj piedoj; la ~o de unu loko estas la zenito de ĝia antipodo.
cs. nadir; de. Nadir; en. nadir; fr. nadir; it. nadir; pt. nadir
nod/o PIV
ĉiu el la du punktoj, kie la linio kiu intersekcas la ebenojn de la ekvatoro kaj la orbiton de astro, renkontas la ĉielan sferon.
cs. uzel; de. Knoten; en. node; fr. noeud; it. nodo; pt. nodo
nutaci/o PIV, PIV2
nekonstanteco de la akso de la terglobo
cs. nutace; de. Nutation; en. nutation; fr. nutation; it. nutazione; pt. nutação
paralaks/o PIV, PIV2
ŝajna ŝanĝo de pozicio de astro fakte kaŭzita de la ŝanĝo de pozicio de observanto.
cs. paralaxa; de. Parallaxe; en. parallaxe; fr. parallaxe; it. parallase; pt. paralaxe
polus/o PIV, PIV2
ĉiu el la du punktoj de la Áielo, ĉirkaŭ kiuj la steloj flajne rondiras kaj kiuj estas la plilongigo de la Tera akso.
cs. pól; de. Pol; en. pole; fr. pôle; it. polo; pt. polo
precesi/o PIV, PIV2
progresado de la ekvinoksa punkto sur la ekliptiko; la precesio de la ekvinoksoj.
cs. precese; de. Präzession; en. precession; fr. précesion; it. precessione; pt. precessão
rekt/a ascenci/o PIV, PIV2
angula distanco, mezurata orienten laŭ la ĉielekvatoro inter la ekvinoksa punkto kaj la meridiano de la astro [mll: RA]
cs. rektascense; de. Rektaszension; en. right ascention; fr. ascension droite; it. ascensione retta; pt. ascenção reta
sun/horloĝ/o PIV
ebena surfaco, prezentanta ventumilon da linioj, laŭ kiuj oni povas trovi la horon laŭ la pozicio de la ombro de metala vergeto, fiksita en tiu surfaco
fr. gnomon; pt. relógio de sol
tropik/o PIV, PIV2, R
ĉiu el la du cirkloj sur la ĉiela sfero, kie la Suno ŝajne turnas sian iron (respektive norden, suden) atinginte sian plej grandan deklinacion.
Vd. tropiko de Kankro, tropiko de Kaprikorno
cs. obratník; de. Wendekreis; en. tropic; fr. tropique; it. tropico; pt. trópico; ru. тропик
tropik/o de Kankr/o
boreala tropiko
fr. tropique du Cancer; pt. trópico de Câncer
tropik/o de Kaprikorn/o
aŭstrala tropiko
fr. tropique du Capricorne; pt. trópico de Capricórnio
unu/a punkt/o de Aries/o PIV, PIV2
punkto sur la ekliptiko kiu signas kruciĝon de la suna orbito kun la ĉiela ekvatoro. Kiam la Suno trapasas tiun punkton komencas printempon en la norda hemisfero, kaj aŭtunon en la suda. SIN. Printempa Punkto
Vd. printempa punkto
cs. bod jarní rovnodennosti; de. Frühlingspunkt; en. first point of Aries; fr. point vernal; it. punto d’Ariete; pt. primeiro ponto de Áries
vertik/al/o PIV, PIV2
1 linio vertikala, kiu pasas tra la zenito de la koncerna loko. 2 ĉefcirklo trapasanta la zeniton. SIN. Vertikala Ĉefcirklo
fr. vertical; pt. vertical
zenit/a PIV, PIV2
rilate al zenito
fr. zénithal, pt. zenital
zenit/o PIV, PIV2
punkto en kiu la vertikalo de iu loko renkontas la ĉielan sferon imagan.
cs. zenit; de. Zenit; en. zenith; fr. zénith; it. zenit; pt. zênite/zenite
diurn/o PIV, PIV2
daŭro de 24 horoj. SIN. Tagnokto; la ~a movo de la Tero.
Oni ne uzu diurnon kun la senco de "taga".
cs. den; de. Tag; en. day; fr. jour; it. giorno; pt. dia
ekvinoks/a PIV
rilate al la ekvinokso
en. equinoctial; fr. équinoxial; pt. equinocial
ekvinoks/o PIV, PIV2
tempo de la jaro kiam la Suno trairas la ekvatoron tiel, ke tagodaŭro kaj noktodaŭro estas tutmonde egalaj .
Vd. printempa ekvinokso, aŭtuna ekvinokso, ekvinoksaj punktoj
cs. rovnodennost; de. Äquinoktium; en. equinox; fr. équinoxe; it. equinozio; pt. equinócio
epakt/o PIV
aĝo de la Luno je la 1a de januaro; transdaŭro de la Suna jaro preter la Luna
cs. epakta; de. Epakte; en. epact; fr. épacte; it. epatta; pt. epacta, ru. эпакта
kronologi/o [var. ĥronologio] PIV, PIV2
scienco kies objekto estas fiksi la datojn de la historiaj okazoj.
cs. chronologie; de. Chronologie; en. chronology; fr. chronologie; it. cronologia; pt. cronologia
lunaci/o R
Luna periodo de proks. 29,5 tagoj. SIN. Lunmonato
cs. lunace; de. Lunation; en. lunation; fr. lunaison; it. lunazione; pt. lunação
meton/a cikl/o
periodo de 19 jaroj dum kiu la fazoj de la Luno reokazas je la sama kalendara tago (maks. varieco 2 horoj). La pli ekzakta kalkulo por la 235 lunperiodoj estas 6939,5 tagoj
cs. měsíční kruh/Metonův cyklus; de. Mondzyklus/Metonischer Zyklus; en. Metonic cycle/lunar cycle; fr. cycle lunaire; it. ciclo metonico; pt. ciclo metônico; ru. цикл метона
monat/o PIV, PIV2
periodo de rivoluo de la Luno rilate al la astroj (ĉ. 27,25 tagoj)
cs. měsíc; de. Monat; en. month; fr. mois; it. mese; pt. męs
sider/a tag/o PIV, PIV2
tempo inter du sinsekvaj pasoj de unu stelo sur la elektita meridiano (ĉ.4 minutojn pli mallonga ol Suna tago)
cs. hvězdný den; de. Sterntag; en. sidereal day; fr. jour sidéral; it. giorno siderale; pt. dia sideral
somer/a solstic/o PIV
en la norda hemisfero, tiu termino indikas la tempon kiam la Suno kruciĝas la tropikon de Kankro (ĉ. la 21an de Junio). En la suda hemisfero, tiu termino indikas la tempon kiam la Suno kruciĝas la tropikon de Kaprikorno (ĉ. la 22an de Decembro).
pt. solstício de verão
solstic/o PIV, PIV2
ĉiu el la du tempoj (proks. 21 de Junio kaj 22 de Decembro) kiam la Suno plej malproksimiĝas de la ĉiela ekvatoro.
Vd. somera solstico, vintra solstico
cs. slunovrat; de. Sonnenwende/Solstitium; en. solstice; fr. solstice; it. solstizio; pt. solstício
tag/o PIV, PIV2
tempo bezonata por unu kompleta rotacio de la Tero ĉirkaŭ sia akso.
Vd. Sidera Tago
cs. den; de. Tag; en. day; fr. jour; it. giorno; pt. dia
temp/a ekvaci/o PIV. PIV2
diferenco inter la vera kaj la meza tempo indikita en sunhorloĝoj.
cs. časová rovnice; de. Zeitgleichung; en. equation of time; fr. équation du temps; it. equazione del tempo; pt. equaçăo do tempo
ver/a tag/mez/o EFF
momento kiam la Suno pasas sur la supra meridiano de la koncerna loko
fr. midi vrai; pt. meio-dia verdadeiro
vintr/a solstic/o PIV
en la norda hemisfero, tiu termino indikas la tempon kiam la Suno kruciĝas la tropikon de Kaprikorno (ĉ. la 22an de Decembro). En la suda hemisfero, tiu termino indikas la tempon kiam la Suno kruciĝas la tropikon de Kankro (ĉ. la 21an de Junio).
fr. solstice d’hiver; pt. solstício de inverno
afeli/o. PIV, PIV2
tiu punkto de la orbito de planedo kiu estas plej malproksima de la Suno.
cs. odsluní/afélium/afel; de. Aphel/Aphelium; en. aphelion; fr. aphélie; it. afelio; pt. afélio; ru. афелий
aks/o . PIV, PIV2
imaga rekta linio, ĉirkaŭ kiu rotacias astro.
cs. osa; de. Achse; en. axis; fr. axe; it. asse; pt. eixo; ru. осъ
apoge/o PIV, PIV2
punkto de la orbito de astro en kiu ĝi estas plej malproksima de la Tero
cs. odzemi/apogeum; de. Apogeum/Apogäum/Erdferne; en. apogee; fr. apogée; it. apogeo; pt. apogeu; ru. апогей
apsid/o PIV, PIV2
tiu punkto kie unu astro estas plej proksima aŭ plej malproksima rilate al la centra ĉirkaŭata objekto.
cs. apsidy; de. Apsiden; en. apsides; fr. apsides; it. apsidi; pt. apside
ĉiel/meĥanik/o [var. ĉielmekaniko] PIV, PIV2
teorio de la movoj de la astroj
en. celestial mechanics; pt. mecânica celeste
gravit/i PIV, PIV2
moviĝi konforme al la gravito
en. gravit; pt. gravitar
gravit/o PIV, PIV2
forto kuntiranta al iu maso alian mason, proporcie je la produto de ambaŭ kaj inverse je la kvadrato de la ilia distanco
cs. tíže; de. Schwere/Schwerkraft; en. gravity; fr. pesanteur/gravité; it. gravitŕ; pt. gravidade
inklinaci/o R
angula diferenco disde la ortangulo mezurita kontraŭ la orbita ebeno de la astro. SIN. Klinangulo.
en. inclination; pt. inclinação
orb/o PIV, PIV2
surfaco entenata en orbito de astro; la ~o estas rilate al la orbito, same kiel la cirklo rilate al la cirkonferenco.
fr. orbe; pt. orbe
orbit/o PIV, PIV2
kurba linio laŭirata de ĉielkorpo (planeto, kometo, interstelaj nuboj, ktp) dum ĝia rondiro ĉirkaŭ alia astro aŭ pezocentro de gravita sistemo.
cs. dráha; de. Bahn; en. orbit; fr. orbite; it. orbita; pt. órbita; ru. орбита
perige/o PIV, PIV2
tiu punkto de orbito de planedo en kiu ĝi estas plej proksima al la Tero
cs. přízemí/perigeum; de. Perigeum/Perigäum/Erdnähe; en. perigee; fr. périgée; it. perigeo; pt. perigeu
periheli/o PIV, PIV2
tiu punkto de orbito de planedo en kiu ĝi estas plej proksima al la Suno
cs. přísluní; de. Perihel/Perihelium; en. perihelion; ft. périhélie; it. perielio; pt. periélio
period/o PIV, PIV2
tempo kiun bezonas astro por retroviĝi en la sama punkto de sia rivoluo
cs. perioda; de. Periode; en. period; fr. période; it. periodo; pt. período
rivolu/o PIV, PIV2
movo per kiu astro revenas al sia origina pozicio; la ~oj de satelitoj ĉirkaŭ la Tero.
pt. revolução
rotaci/o PIV, PIV2
turniĝo de astro ĉirkaŭ sia propra akso
cs. rotace; de. Rotation/Drehung; en. rotation; fr. rotation; it. rotazione; pt. rotação
astro/fizik/o
scienca fako pri la fizika konsisto de la astroj kaj de fizikaj procezoj en la kosmo
en. astrophysics; fr. astrophysique; pt. astrofísica
astro/fizik/ist/o
specialisto pri astrofiziko
en. astrophysicist; fr. astrophysicien; pt. astrofísico
Dopler-efik/o [var. Efiko Doppler; Doppler-efekto; Doplera Efiko] s, R, PIV2
vario de la frekvenco induktita de la alilokiĝo de astro detektebla per spektrogramo pro sia ŝoviĝo ruĝen aŭ bluen.
Laŭ PIV, estas evitinda la uso de la vorto efekto en la sama signifo de efiko. Malgraŭ tio, ĝia suplemento listas Doppler-efekton anstataŭ la pli logika formo Doppler-efiko.
cs. Dopplerův efekt; de. Dopplereffekt; en. Doppler effect; fr. effet Doppler-Fizeau; it. effeto Doppler; pt. efeito Doppler/efeito Doppler-Fizeau; ru. эффект допплера
lum/jar/o PIV
distanco kiun trapasas lumo dum unu jaro (proks 9,5 x 1012 km) (mll. l.j. aŭ pli bone: lj)
en. light-year; pt. ano-luz
magnitud/o s
logaritma mezurunuo de brilo de astro
Vd. ŝajna magnitudo, absoluta magnitudo
cs. velikost; de. Sterngrösse/Grösse; en. magnitude; fr. magnitude; it. magnitudine; pt. magnitude
parsek/o PIV
unuo de interstela distanco ekvivalenta al tiu de stelo, kies paralakso estas unu sekundo de arko (=3,25 lumjaroj)
cs. parsek; de. Parsek; en. parsec; fr. parsec; it. parsec; pt. parsec; ru. парсек
neŭtrin/o PIV
elementa korpusklo kun maso nula kaj sen elektra ŝargo
cs. neutrino; de. Neutrino; en. neutrino; fr. neutrino; it. neutrino; pt. neutrino
aŭror/o PIV
luma fenomeno, verŝajne elektra; estiĝanta en la alta atmosfero ĉirkaŭe de la magnetaj polusoj de la Tero. SIN. Norda Lumo. boreala, aŭstrala ~o.
cs. záře; de. Polarlicht; en. aurora; fr. aurore; it. aurora; pt. aurora
infra/ruĝ/a [var. transruĝa] PIV
apartenanta al la parto de la spektro, kies malrapide vibrantaj nevideblaj radioj estas deviataj de la prismo trans la ruĝaj
cs. infračerverné; de. infrarote/ultrarote; fr. infrarouge; it. infrarossa; en. infrared; pt. infravermelho
aŭreol/o PIV, PIV2
ringforma lumo ĉirkaŭ Suno aŭ Luno, precipe dum eklipso.
cs. aureola; de. Aureole; en. aureole; fr. auréole; it. aureola; pt. auréola
fotosfer/o PIV, PIV2
plej ekstera parto de la Suno, el duonlikva inkandeska maso, kiu konsistigas la ĉefan lumfonton de la astro.
cs. fotosféra; de. Photosphäre; en. photosphere; fr. photosphère; it. fotosfera; pt. fotosfera; ru. фотосфера
koron/o PIV, PIV2
parto de la atmosfero de kelkaj steloj, precipe tiuj similaj al nia Suno, lokata supre de ĥromosfero.
cs. koróna; de. Korona; en. corona; fr. couronne; it. corona; pt. coroa; ru. корона
helioĥemi/o
studo de la ĥemia konsisto de la Suno.
pt. helioquímica
ĥromosfer/o [var. kromosfero (PIV)]
parto de la atmosfero de kelkaj steloj, varmigata de netermikaj procezoj okazantaj en de la stelo.
cs. chromosféra; de. Chromosphäre; en. chromosphere; fr. chromosphère; it. cromosfera; pt. cromosfera; ru. хромосфера
magnetosfer/o PIV
tiu parto de la Tera atmosfero, en kiu la medio estas rekte influata de la magneta kampo de la Tero, kaj kiu, kunpremita de la Suna vento ĝis ĉ.60 mil kilometroj, etendiĝas multe pli malproksime en la kontraŭa direkto.
en. magnetosphere; pt. magnetosfera
makul/o PIV, PIV2
= sunmakulo. La Sunaj ~oj.
cs. skvrna; de. Fleck; en. spot; fr. tache; it. macchia; pt. mancha
protuberanc/o PIV
luma elstaraĵo videbla sur la rando de la sundisko, precipe dum aktivecaj maksimumoj.
cs. protuberance; de. Protuberanz; en. prominence; fr. protubérance; it. protuberanza; pt. protuberância
sub/ir/i PIV
iri sub la horizonto
fr. coucher; pt. pôr-se
sub/ir/o PIV
la iro de astro sub la horizonto
fr. coucher; pt. pôr
sun/lev/iĝ/o PIV
iri la suno super la horizonto
en. sun rise; fr. lever du soleil; pt. nascer do sol
sun/lum/o PIV
precipe la videbla kaj infraruĝa radiado de la suno kiu atingas la Teron
en. sun light; fr. lumière du soleil; pt. luz do sol
Sun/o PIV
la ĉefa astro de nia sunsistemo
cs. Slunce; de. Sonne; en. Sun; fr. Soleil; it. Sole; pt. Sol
sun/makul/o [var. makulo, suna makulo] R
nigraj punktoj kiuj aperadas sur la Suno precipe laŭ ciklo proks. 11-jara. SIN. Makulo
cs. sluneční skvrna; de. Sonnenfleck; en. sunspot; fr. tache solaire; it. macchia solare; pt. mancha solar
sun/sub/ir/o PIV
iri la suno sub la horizonto
en. sun set; fr. coucher du soleil; pt. pôr do sol
apeks/o PIV2
punkto de la ĉiela sfero, troviĝanta en la konstelacio Herkulo, al kiu la Suno moviĝas.
en. apex; fr. apex; pt. ápex
asteroid/o [var. asterojdo] PIV
planedetoj kiuj precipe troviĝas inter Marso kaj Jupitero. SIN. Minoraj Planedoj.
cs. asteroida; de. Asteroid; en. asteroid; fr. astéroïde; it. asteroide; pt. asteróide
astronomi/a unu/o
La meza distanco inter la Tero kaj la Suno. La radiuso de la Tera orbito ĉirkaŭ la Suno, proks. 149,6 milionoj km (mll. AU)
Vd. AU
cs. astronomická jednotka; de. astronomische Einheit; en. astronomical unit; fr. unité astronomique; it. unità astronomica; pt. unidade astronômica
AU
mallongigo de astronomia unuo. 63 240 AU = 1 lumjaro.
en. AU; pt. UA
Dion/o PIV, PIV2
1 nomo de satelito de Saturno. 2 nomo de asteroido
en. Dione; pt. Dione
eklips/i PIV, PIV2
nedaŭre kaŝi lumon de astro
en. to eclipse; pt. eclipsar
eklips/o PIV, PIV2
kapto de la lumo de unu astro far alia; ringa, parta, plena ~o.
cs. zatmění; de. Finsternis; en. eclipse; fr. éclipse; it. eclisse; pt. eclipse
Eŭrop/o R
nomo de satelito de Jupitero.
en. Europe; pt. Europa
faz/o PIV, PIV2
perioda aspektoŝanĝo de (ne memlumanta) astro
cs. fáze; de. Phase; en. phase; fr. phase; it. fase; pt. fase
Ikar/o PIV
nomo de asteroido
en. Icarus; pt. Ícaro
imersi/o PIV, PIV2
eniro de unu astro en la ombron ĵetitan de alia
cs. vstup; de. Eintritt des Sternes; en. immersion; fr. immersion; it. immersione; pt. imersão
Io/o
luno de Jupitero
en. Io; pt. Io
Jupiter/o PIV
la kvina planedo de la Sunsistemo
cs. Jupiter; de. Jupiter; en. Jupiter; fr. Jupiter; it. Giove; pt. Júpiter
Lucifer/o EFF
malnova nomo de la planedo Venuso kiam rigardata antaŭ la sunleviĝo
fr. Lucifer; pt. Lúcifer
Lun/o PIV
la natura satelito de la Tero
cs. Měsíc; de. Mond; en. Moon; fr. Lune; it. Luna; pt. Lua; ru. Луна
lun/o PIV, PIV2
natura satelito; La ~oj de Jupitero
cs. měsic; de. Satellit; en. moon; fr. satellite; it. satellite; pt. lua
lun/bril/o EFF
= lunlumo
fr. clair de lune; pt. luar
lun/hel/o EFF
= lunlumo
fr. clair de lune; pt. luar
lun/lum/o PIV
suna lumo reflektita de la Luno. SIN. Lunbrilo, Lunhelo
fr. clair de lune; pt. luar
mars/a PIV
rilate al la planedo Marso
en. martian; fr. martien; pt. marciano/marciático
Mars/o PIV, PIV2
planedo, la kvara de la Suno
Vd. marsa, marsano
cs. Mars; de. Mars; en. Mars; fr. Mars; it. Marte; pt. Marte; ru. Марс
mars/an/o EFF
hipoteza loĝanto de planedo Marso
en. martian; fr. martien; pt. marciano
Merkur/o PIV, PIV2
planedo plej proksima al la Suno
cs. Merkur; de. Merkur; en. Mercury; fr. Mercure; it. Mercurio; pt. Mercúrio; ru. Меркурий
neptun/a EFF
rilate al la planedo Neptuno
en. neptunian; fr. neptunien; pt. netuniano
Neptun/o PIV
la sepa planedo de la Sunsistemo
cs. Neptun; de. Neptun; en. Neptune; fr. Neptune; it. Nettuno; pt. Netuno; ru. Нептун
nov/lun/o PIV, PIV
fazo de la Luno kiam ĝi konjunkcias kun la la Suno.
fr. nouvelle lune; pt. lua nova/novilúnio
Palas/o PIV
nomo de minora planedo.
en. Pallas; pt. Palas
planed/a PIV, PIV2
rilate al planedo
en. planetary; fr. planétaire; pt. planetário
planed/o PIV, PIV2
astro ne memlumanta, rivoluanta ĉirkaŭ sia suno.
cs. planeta; de. Planet; en. planet; fr. planète; it. pianeta; pt. planeta
plen/lun/o PIV, PIV2
fazo de la Luno kiam ĝi konjunkcias kun la la Suno.
fr. pleine lune; pt. lua cheia/plenilúnio
Pluton/o [var. Pluto] PIV
la plej fora ĝis nun konata planedo en la Sunsistemo
Oni devas eviti la nomon Pluton, ĉar ĝi estas nomo de alia greka diaĵo.
cs. Pluto; de. Pluto; en. Pluto; fr. Pluton; it. Plutone; pt. Plutão; ru. Плутон
satelit/o PIV, PIV2, R
luno, planedo, kometo aŭ artefarita vehiklo kiu regule rivoluas ĉirkaŭ pli granda ĉiela korpo
cs. družice; de. Satellit; en. satellite; fr. satellite; it. satellite; pt. satélite
saturn/a PIV
rilate al Saturno
en. saturnian; fr. saturnien; pt. saturniano
Saturn/o PIV, PIV2
la sesa planedo de la Suno, kun ringoj kaj minimume 18 lunoj.
cs. Saturn; de. Saturn; en. Saturn; fr. Saturne; it. Saturno; pt. Saturno; ru. Сатурн
sub/lun/a EFF
rilate al la loko, sur la tera surfaco, en kies zenito estas la Luno
fr. sublunaire; pt. sublunar
Ter/o PIV, PIV2
Suna planedo inter Venuso kaj Marso, sur kiu vivas la homaro.
cs. Země; de. Erde; en. Earth; fr. Terre; it. Terra; pt. Terra; sp. Tierra
ter/bril/o R
rebrilo videbla sur la Luno de la sunlumigita Tero.
cs. popelavé světlo; de. aschgraves Licht; en. earthshine; fr. lumičre cendrée; it. luce cinerea; pt. luz cinzenta
terminator/o PIV, PIV2
dividlinio inter la partoj prilumataj kaj la partoj mallumaj de la luna disko
cs. terminátor; de. Terminator; en. terminator; fr. terminateur; it. terminatore; pt. terminador; ru. терминатор
Uran/o PIV
la sepa planedo de la Suno.
cs. Uran; de. Uranus; en. Uranus; fr. Uranus; it. Urano; pt. Urano; ru. Уран
venus/a EFF
rilate al planedo Venuso
fr. vénusien; pt. venusiano
Venus/o PIV
la dua planedo de la Suno.
cs. Venuše; de. Venus; en. Venus; fr. Vénus; it. Venere; pt. Vênus; ru. Венера
Vest/o
nomo de asteroido
en. Vesta; fr. Vesta; pt. Vesta
Vulkan/o EFF
hipoteza planedo lokata interne de Merkreda orbito, kiu originus deviojn en ties orbito.
en. Vulcan; fr. Vulcain; pt. Vulcano
aerolit/o. PIV
alteriĝinta bolido. SIN. Meteorŝtono, Aerŝtono
cs. aerolit; de. Aerolith; en. aerolite; fr. aérolithe; it. aerolito; pt. aerolito
aerŝton/o PIV
=aerolito
cs. aerolit; de. Aerolith; en. aerolite; fr. aérolithe; it. aerolito; pt. aerolito
bolid/o PIV
meteoro, foje aerolito
cs. bolid; de. Bolid; en. bolide; fr. bolide; it. bolide; pt. bólido
fal/stel/o PIV, PIV2
brila meteoro, kiu ŝajnas kvazaŭ defalanta stelo
en. falling star; fr. étoile filante; pt. estrela cadente
har/ar/o EFF
nebulecaĵo kiu ĉirkaŭas la kernon de kometo. SIN. Komao
fr.chevelure; pt. cabeleira
inter/planed/a EFF
rilate al la spaco inter la planedoj
en. interplanetary; fr. interplanétaire; pt. interplanetário
komet/o PIV
astro, kies orbito ĉirkaŭ la Suno estas tre longoforma elipso kaj kiu kuntrenas longan luman strion kun formo de vosto aŭ hararo.
cs. kometa/vlasatice; de. Komet/Haarstern/Schweifstern; en. comet; fr. comète; it. cometa; pt. cometa; ru. комета
meteor/a PIV
rilate al meteoro
fr. météorique; pt. meteórico
meteor/o PIV
= bolido
cs. meteor; de. Meteor; en. meteor; fr. météore; it. meteora; pt. meteoro; ru. метеор
sun/a vent/o EFF
fluo de elektraj partikloj, emisiitaj de la Suna fotosfero, tra la interplanedan medion
en. solar wind; fr. vent solaire; pt. vento solar
vost/o R
longa, ĝenerale luma, strio kuntrenata de kometoj. ~o polva, ionia, natria.
cs. chvost; de. Schweif; en. tail; fr. queue; it. coda; pt. cauda; ru. хвост; sp. cola
zodiak/a lum/o PIV, PIV2
malforta lumo, aperanta en la ĉiela regiono de la zodiako, post la sunsubiĝo kaj antaŭ la sunleviĝo, farita de la reflektigo de suna lumo per meteorŝtonaj eroj sur la ekliptika ebeno.
cs. zvířetníkové světlo/zodiakálni světlo; de. Zodiakallicht/Tierkreislicht; en. zodiacal light; fr. lumičre zodiacale; it. luce zodiacale; pt. luz zodiacal
Agl/o. PIV
konstelacio ekvatora Aquila
cs. Orel; de. Adler; en. The Eagle; fr. Aigle; it. Aquila; pt. Águia; ru. Орел
Aĥernar/o [var. Akernaro]
ĉefa stelo (α Eridani) de la konstelacio Eridano. SIN. Alfa Eridana.
en. Achernar; fr. Achernar; pt. Achernar
Alcion/o . PIV
ĉefa stelo de la Plejadoj ( Tauri). SIN. Eta Taŭra.
en. Alcione; pt. Alcione
Aldebaran/o . PIV
stelo en konstelacio Taŭro, ĉirkaŭita de la Hiadoj ( Tauri). SIN. Alfa Taŭra.
en. Aldebaran; pt. Aldebarã
Alfa Centaŭr/a
alia nomo de Tolimano, la stelo plej proksima de la Suno.
Malgraŭ la a-finaĵo, tiu nomo estas substantivo. Centaŭra estas genitivo, kaj Alfa estas radiko sen finaĵo.
en. Alpha Centauri; pt. Alfa Centauri/Alfa do Centauro
Alfard/o PIV
ĉefa stelo duaranga en la konstelacio Hidro ( Hidrae). SIN. Alfa Hidra.
en. Alphard; pt. Alfard
Algol/o PIV
duobla stelo en Perseo, variema laŭ magnitudo. La "minimumoj" de lumeco okazas kiam la malhela partnero transiras la ĉefan. Almanakoj listigas la ekzaktajn horojn de tiuj minimumoj. SIN. Demona Stelo
Vd. Demona stelo
en. Algol; pt. Algol
Altar/o [var. Arao]
Sudhemisfera konstelacio Ara.
fr. l’Autel; pt. Altar
Altair/o PIV
ĉefstelo de la konstelacio Aglo ( Aquilae). SIN. Alfa Agla
en. Altair; pt. Altair
Amfor/o [var. Akvisto] PIV
aŭstrala konstelacio kies lantina nomo estas Aquarius.
cs. Vodnář; de. Wasserman; en. The Waterman; fr. Verseau; it. Acquario; pt. Aquário; ru. Водолей
Andromed/a [var. Andromedo] PIV
1 nomo de boreala konstelacio. 2 tre konata galaksio situata en la konstelacio samnomata. 3 rilata al la konstelacio aŭ la galaksio Andromeda
Vd. Galaksio Andromeda
cs. Andromeda; de. Andromeda; en. Andromeda; fr. Andromède; it. Andromeda; pt. Andrômeda; ru. Андромеда
Antares/o PIV
Giganta stelo situata en la konstelacio Skorpio ( Scorpii). SIN. Alfa Skorpia.
en. Antares; pt. Antares
Aries/o [var. Ŝafo, Virŝafo] PIV
zodiaka konstelacio. SIN. Ŝafo
Vd. unua punkto de Arieso
cs. Skopec/Beran; de. Widder; en. The Ram; fr. Bélier; it. Ariete; pt. Áries; ru. Овен
Arktur/o PIV, PIV2
ruĝa giganta stelo en la konstelacio Bovisto ( Bootis). SIN. Alfa Bovista.
en. Arcturus; pt. Arcturo
Aŭstral/a Fiŝ/o EFF
aŭstrala konstelacio Piscis Austrinus
en. The Southern Fish; fr. Poisson Austral; pt. Peixe Austral
Balen/o PIV, PIV2
ekvatora konstelacio Cetus
cs. Velryba; de. Walfisch; en. The Whale; fr. Baleine; it. Balena; pt. Baleia; ru. Кит
Belatriks/o EFF
blua supergiganta stelo en Oriono (γ Orionis). SIN. Gama Oriona.
en. Bellatrix; fr. Bellatrix, pt. Belatrice/Belatrix
Betelĝuz/o [var. Betelgeŭzo] PIV
ruĝa stelo en Oriono (Orionis). SIN. Alfa Oriona.
fr. Bételgeuse; pt. Betelgeuse
Bovist/o [var. La Bovisto] PIV
nomo de konstelacio Bootes.
cs. Honák; de. Bärenhüter; en. The Heardman; fr. Bouvier; it. Boote; pt. Boieiro; ru. Волотас
Cefe/o PIV
boreala konstelacio Cepheus entenanta tipan cefeidon.
cs. Cefeus/Kefeus; de. Cepheus; en. Cepheus; fr. Cephée; it. Cefeo; pt. Cefeu; ru. Цефей
Centaŭr/o PIV
aŭstrala konstelacio Centaurus.
cs. Centaur/Kentaur; de. Kentaur; en. The Centaur; fr. Centaure; it. Centauro; pt. Centauro; ru. Центавр
Cign/o PIV
konstelacio Cygnus
cs. Labuť; de. Schwan; en. The Swan; fr. Cygne; it. Cigno; pt. Cisne; ru. Лебедъ
Delfen/o PIV
boreala konstelacio Delphinus
cs. Delfín; de. Delphin; en. The Dolphin; fr. Dauphin; it. Delfino; pt. Delfim
Deneb/o R
ĉefstelo de la konstelacio Cigno ( Cygni). SIN. Alfa Cigna.
pt. Deneb
Dioskur/oj EFF
alia, malnova nomo de la konstelacio Ĝemeloj
cs. Blíženci; de. Zwillinge; en. The Heavenly Twins; fr. Gémeaux; it. Gemelli; pt. Gęmeos; ru. Близнецы
Drak/o EFF
konstelacio Draco en la norda hemisfero.
en. The Dragon; fr. Dragon; pt. Dragão
Dubhe/o
stelo Ursae Majoris. SIN. Alfa Ursina.
en. Dubhe; pt. Dube
Eridan/o PIV
ekvatora konstelacio Eridanus.
cs. Eridanus; de. Eridanusfluss; en. River Eridanus; fr. Eridan; it. Eridano; pt. Erídano; ru. Эридан
Feniks/o EFF
aŭstrala konstelacio Phoenix
fr. Phénix, pt. Fênix
Fiŝ/oj PIV
ekliptika konstelacio Pisces.
cs. Ryby; de. Fische; en. The Fishes; fr. Poissons; it. Pesci; pt. Peixes; ru. Рыбы
Fomalhot/o PIV
stelo en la aŭstrala konstelacio Aŭstrala Fiŝo ( Piscis Austrini). SIN. Alfa Aŭstralfiŝa.
en. Fomalhaut; pt. Fomalhaut
Ĝemel/oj PIV
boreala konstelacio Gemini
cs. Blíženci; de. Zwillinge; en. The Heavenly Twins; fr. Gémeaux; it. Gemelli; pt. Gęmeos; ru. Близнецы
Harar/o Berenic/a
boreala konstelacio (Coma Berenices)
cs. Vlas Bereničin/Kštice Bereniky; de. Haar der Berenike; en. Berenice’s Hair; fr. Chevelure de Bérénice; it. Chioma di Berenice; pt. Cabeleira de Berenice; Волосы Вероники
Herkul/o PIV
boreala konstelacio Hercules
cs. Herkules; de. Herkules; en. Hercules; fr. Hercule; it. Ercole; pt. Hércules; ru. Геркулес
Hidr/in/o PIV
nomo de aŭstrala konstelacio (Hydra)
cs. Hydra/Vodní Had; de. Nördliche Wasserschlange; en. The Water-Snake; fr. Hydre Femelle; it. Idra; pt. Hidra; ru. Гидра
Hund/o [var. Granda Hundo] PIV
aŭstrala konstelacio (Canes Major) kun plej brila stelo Siriuso
cs. Velký Pes; de. Grosser Hund; en. The Greater Dog; fr. Grand Chien; it. Cane Maggiore; pt. Cão Maior; ru. Вольшой Пес
Hund/o Malgrand/a [var. Hundido]
boreala konstelacio ĉe kiu la Suno leviĝas somere (Canis minor)
cs. Malý Pes; de. Kleiner Hund; en. The Dog; fr. Petit Chien; it. Cane Minore; pt. Cão Menor; ru. Малый Пес
Kalik/o EFF
aŭstrala konstelacio Crater
fr. Coupe; pt. Taça
Kankr/o PIV
konstelacio Cancer en la norda parto de la ekliptiko.
cs. Rak; de. Krebs; en. The Crab; fr. Cancer/Écrevisse; it. Cancro; pt. Câncer; ru. Рак
Kanop/o EFF
stelo Canopus ( Carinae) en konstelacio Kareno. SIN. Alfa Karena.
en. Canopus; fr. Canope; pt. Canopo
Kaprin/o [var. Kapelo (EFF)] PIV
stelo Capella ( Aurigae) en konstelacio Koĉero. SIN. Alfa Koĉera.
en. Capella; fr. Capella/Chévre; pt. Capela
Kaprikorn/o PIV
konstelacio aŭstrala Capricornus.
cs. Kozorožec/Kozoroh; de. Steibock; en. The He-Goat; fr. Capricorne; it. Capricorno; pt. Capricórnio; ru. Козерог
Karen/o EFF
aŭstrala konstelacio Carina.
fr. Carène; pt. Quilha
Kasiope/o PIV
konstelacio Cassiopeia.
cs. Kasiopeja; de. Kassiopeia; en. Cassiopeia; fr. Cassiopée; it. Cassiopea; pt. Cassiopéia; ru. Кассиопея
Kastor/o PIV
stelo Geminorum. SIN. Alfa Ĝemelaj.
en. Castor; pt. Castor
Koĉer/o [Aŭrigo (EFF), Origo (EFF)] PIV2
Konstelacio (Auriga) de la norda hemisfero.
fr. Cocher; pt. Cocheiro
konstelaci/o PIV
aro da steloj grupigitaj, laŭ imago de antikvaj astronomoj, laŭ fantazia figuro kaj ricevintaj apartan nomon.
cs. souhvězdí; de. Sternbild; en. constellation; fr. constellation; it. costellazione; pt. constelaçăo
Korv/o EFF
konstelacio Corvus
fr. Corbeau; pt. Corvo
Kron/o Aŭstrala
nomo de konstelacio Corona Austrina.
cs. Jižní Koruna; de. Südliche Krone; en. The Southern Crown; fr. Courounne Australe; it. Corona Australe; pt. Coroa Austral; ru. Южная Корона
Kron/o Boreala
nomo de konstelacio Corona Borealis.
cs. Severní Koruna; Nördliche Krone; en. The Northern Crown; fr. Courounne Boréale; it. Corona Boreale; pt. Coroa Boreal; ru. Северная Корона
Leon/o PIV
konstelacio el la boreala hemisfero (Leo).
cs. Lev; de. Löwe; en. The Lion; fr. Lion; it. Leone; pt. Leão; ru. Лев
Lepor/o EFF
aŭstrala konstelacio Lepus
fr. Lièvre; pt. Lebre
Libra/o EFF
alia nomo de la konstelacio Pesilo
en. Libra; fr. Balance; pt. Libra
Link/o EFF
norda konstelacio Lynx
fr. Lynx; pt. Lince
Lir/o PIV
norda konstelacio Lyra.
cs. Lyra; de. Leyer; en. The Lyre; fr. Lyre; it. Lira; pt. Lira; Лира
Lup/o EFF
aŭstrala konstelacio Lupus
en. The Wolf; fr. Loup; pt. Lobo
Mal/grand/a Leon/o [var. Leoneto, Leonido]
konstelacio Leo Minor
fr. Petit Lion; pt. Leão Menor
Merak/o
stelo Ursae Majoris. SIN. Beta Ursina.
en. Merak; pt. Meraque
Mira/o EFF
tre konata varia stelo ο Ceti de la konstelacio Baleno. SIN. Omikra Balena
en. Mira; fr. Mira; pt. Mira
Mirfak/o
stelo Persei. SIN. Alfa Persea.
en. Mirfak; pt. Mirfaque
Mizar/o EFF
stelo ζ Ursae Majoris. SIN. Zeta Ursina
en. Mizar; fr. Mizar; pt. Mizar
Nord/a Stel/o PIV, PIV2
= Polusa stelo
en. Polaris; fr. L’étoile Polaire; pt. Estrela Polar
Oktant/o EFF
konstelacio Octans, en kiu estas la suda ĉiela poluso
fr. Octant; pt. Oitante
Or/fiŝ/o [var. Dorado (EFF)]
aŭstrala konstelacio (Dorado) kiu enhavas la Grandan Magelanan Nubon.
en. The Gold Fish; fr. Dorade; pt. Dourado
Orion/o PIV
konstelacio ekvatora, kie estas lokata famkonata nebulozo.
cs. Orión; de. Himmelsjäger; en. Orion/The Hunter; fr. Orion; it. Orione; pt. Órion/Orionte; ru. Орион
Pav/o EFF
aŭstrala apudpolusa konstelacio Pavo
fr. Paon; pt. Pavão
Pegaz/o PIV
boreala konstelacio Pegasus.
cs. Pegas; de. Pegasus; en. The Winged Horse; fr. Pégase; it. Pegaso; pt. Pégaso; ru. Пегас
Pentr/ist/o EFF
konstelacio Pictor
fr. Pictor; pt. Pintor
Perse/o PIV
boreala konstelacio Perseus.
cs. Perseus; de. Perseus; en. Perseus; fr. Persée; it. Perseo; pt. Perseu; Персей
Pesil/o PIV
konstelacio aŭstrala Libra. SIN. Librao
cs. Váhy; de. Waage; en. The Balance; fr. Balance; it. Bilancia; pt. Balança; ru. Весы
Poluks/o PIV
stelo Geminorum. SIN. Beta Ĝemelaj.
en. Pollux; pt. Pólux
Polus/a (Stel/o) PIV
norda stelo Polaris ( Ursae Minoris). SIN. Alfa Malgrandursina, Norda Stelo
en. Polaris; fr. L’étoile Polaire; pt. Estrela Polar
Procion/o PIV
brila stelo en konstelacio Malgranda Hundo (Canis Minoris). SIN. Alfa Malgrandhunda.
pt. Prócion
Regulus/o PIV
brila stelo en la konstelacio de la Leono (Leonis). SIN. Alfa Leona.
en. Regulus; pt. Régulus
Ret/et/o EFF
malgranda konstelacio Reticulum
fr. Reticulum; pt. Retículo
Riĝel/o [var. Rigelo (EFF)] PIV
brila stelo Orionis. SIN. Beta Oriona.
en. Rigel; pt. Rigel
Sagitari/o [var. Sagisto] PIV
aŭstrala konstelacio Sagittarius.
cs. Střelec; de. Schütze; en. The Archer; fr. Sagittaire; it. Sagittario; pt. Sagitário; ru. Стрелец
Serpent/o R
boreala konstelacio Serpens.
cs. Had; de. Schlange; en. The Serpent; fr. Serpent; it. Serpente; pt. Serpente; ru. Змея
Sirius/o PIV
la plej brila stelo sur la ĉielo, en konstelacio Hundo ( Canis majoris). Ankaŭ nomata Hunda Stelo. SIN. Alfa Hunda.
en. Sirius; pt. Sírius/Sírio
Skorpi/o PIV
konstelacio zodiaka (Scorpius).
cs. Štir; de. Skorpion; en. The Scorpion; fr. Scorpion; it. Scorpione; pt. Escorpião; ru. Скорпион
Spik/o
stelo Virginis. SIN. Alfa Virga.
en. Spica; pt. Spica/Espiga
Sud/a Kruc/o [var. Kruco (PIV)]
aŭstrala konstelacio Crux
en. The Southern Cross; pt. Cruzeiro do Sul
Ŝaf/o PIV
konstelacio ekliptika Aries.
cs. Skopec/Beran; de. Widder; en. The Ram; fr. Bélier; it. Ariete; pt. Áries; ru. Овен
Taŭr/o PIV
boreala konstelacio Taurus.
cs. Býk; de. Stier; en. The Bull; fr. Taureau; it. Toro; pt. Touro; ru. Телец
Triangul/o EFF
boreala konstelacio Triangulum
en. The Triangle; fr. Triangle; pt. Triângulo
Tukan/o EFF
aŭstrala konstelacio Tucana
fr. Toucan; pt. Tucano
Unu/korn/ul/o EFF
Ekvatora konstelacio Monoceros
en. The Unicorn; fr. Licorne; pt. Unicórnio
Ursin/o [var. Ursino Granda] PIV
boreala apudpolusa konstelacio Ursa Major.
cs. Velký Medvěd/Velký Vůs; de. Grosser Bär; en. The Great Bear; fr. Grande Ourse; it. Orsa Maggiore; pt. Ursa Maior; ru. БолоЬшая Медведица
Ursin/o Malgrand/a [var. Ursido, Urseto] PIV
boreala konstelacio kun interalie la Polusa Stelo.
cs. Malý Medvěd/Malý Vůs; de. Kleiner Bär; en. The Little Bear; fr. Petite Ourse; it. Orsa Minore; pt. Ursa Menor; ru. Малая Медведица
Veg/o PIV
brila stelo ( Lyrae). SIN. Alfa Lira.
en. Vega; pt. Vega
Virg/o [var. Virgulino] PIV
zodiaka konstelacio.
cs. Panna; de. Jungfrau; en. The Virgin; fr. Vierge; it. Vergine; pt. Virgem; ru. Дева
sider/a PIV, PIV2
rilate al la steloj.
Sidera rilatas al steloj kiel klaso de astronomiaj objektoj. Aliaflanke, la adjektivo stela rilatas al stelo kiel aparta astro.
fr.sidéral; pt. sideral
stel/a PIV, PIV2
rilate al stelo
en. stellar; pt. estelar
stel/o PIV, PIV2
astro kiel nia Suno, memlumanta.
cs. hvězda; de. Stern; en. star; fr. étoile; it. stella; pt. estrela; ru.звезда
stel/it/a PIV, PIV2
montranta multajn steloj kune. SIN. Stelplena
en. starry; fr. constellé; pt. estrelado
stel/plen/a PIV, PIV2
= stelita
en. starry; fr. constellé; pt. estrelado
cefeid/o PIV
stelo kies brilo varias laŭ difinita periodeco. La natura lumpotenco de la stelo estas difinebla, kio ebligas, per komparo kun ĝia magnitudo, precizan kalkulon de la distanco de la stelo.
cs. cefeida; de. Delta Cephei-stern; en. cepheid;fr. céphéïde; it. cefeide; pt. cefeida
mira/o EFF
klaso de gigantoj kies brilo varias laŭsimile al tiu de Mirao. SIN. Miraido
en. mira star; fr. mira; pt. mira
nova/o PIV, R
stelo kiu abrupte aperas, brilegas dum kelka tempo kaj poste malheliĝas, ofte ĝis nevidebleco.
cs. nova; de. Nova; en. nova; fr. nova; it. nova; pt. nova; ru. новая
vari/a stelo [var. variema stelo, variostelo] PIV
stelo montranta abruptajn variojn je sia lumintenso. SIN. Variema Stelo
cs. proměnná hvězda; de. veränderlicher Stern; en. variable star; fr. variable/étoile variable; it. variabile/ stella variabile; pt. variável/estrela variável
vari/em/a stel/o R
=varia stelo
binar/a stel/o R
stelo du-elementa; temas pri du steloj kiuj rivoluas ĉirkaŭ komuna gravitocentro. SIN. Duopaj Steloj, Duoblaj Steloj
cs. dvojhvězda; de. Doppelstern; en. binary star; fr. étoile binaire; it. stella binaria; pt. estrela binária
glob/a stel/amas/o [var. globforma stelamaso] PIV2
sferaspekta stelamaso, enhavanta ĝenerale maljunajn stelojn. La plej maljunaj el tiuj objektoj eble formiĝis eĉ antaŭ ol la galaksioj.
cs. kulová hvězdokupa; de. Kugelhaufen; en. globular cluster; fr. amas globulaire; it. ammasso globulare; pt. globular/aglomerado globular
Hiad/oj PIV
stelamaso formita en oblikva V en konstelacio Taŭro.
en. Hyades; fr. Hyades; pt. Híades
ne/ferm/it/a stel/amas/o L
stelamaso situata en la ebeno de galaksio, enhavanta ĝenerale junaj steloj. Kontraŭe de la globforma stelamaso, la nefermita stelamaso ne havas difinitan formon.
cs. otevřená hvězdokupa; de. offener Sternhaufen; en. open cluster/galactic cluster; fr. amas ouvert; it. ammasso aperto; pt. aglomerado aberto
stel/amas/o R
grupo de steloj, ĝenerale samaĝaj, gravite kunligitaj.
Vd. globa stelamaso; nefermita stelamaso
cs. hvězdokupa; de. Sternhaufen; en. star cluster; fr. amas stelaire; it. ammasso stellare; pt. aglomerado estelar/enxame estelar
Plejad/oj PIV
rimarkinda stelamaso en la konstelacio Taŭro.
cs. Plejády/Kuřátka; de. Plejaden/Siebengestirn; en. Pleiades; fr. Pléiades; it. Pleiadi; pt. Plęiades/Setestrelo; ru. Плеяды
pulsar/o
kolapsinta neŭtrona stelo kun maso de la Suno, sed diametro nur ĉ.10-kilometra; kosma fonto de rapidaj kaj regulaj radioondoj. SIN. Pulsostelo
en. pulsar; pt. pulsar
supernova/o s, R
giganta eksplodo per kiu granda parto de stelo, kelkfoje eĉ ĝia kerno, disĵetiĝas tra la kosmo.
cs. supernova; de. Supernova; en. supernova; fr. supernova; it. supernova; pt. supernova
inter/stel/a EFF
rilate al la spaco aŭ al la rilatoj inter la steloj
en. interstellar; fr. interstellaire; pt. interestelar
galaksi/a PIV
rilate al la Galaksio, aŭ al aliaj galaksioj.
en. galactic; fr. galactique; pt. galáctico
galaksi/o PIV
1 la amaso de ĉ.100 miliardoj da steloj, interne de kiu troviĝas nia Suno, kaj kiu havas formon de ovala plata kuko, kun diametro de ĉ.100.000 lj kaj diko de ĉ.10.000 lj. 2 ĉiu el la analogaj astroamasoj, kiuj konsistigas la kosmajn unuojn.
Por distingi nian Galaksion el aliaj, oni devas majuskligi la komencan literon.
cs. galaxie; de. Galaxis; en. galaxy; fr. galaxie; it. galassia; pt. galáxia
Lakt/a Voj/o, la PIV
1 larĝa blanka neregula striego sur la ĉielo kiu fakte konsistas el la ebeno de nia Galaksio (en Japanio konata kiel la "Ĉiela Rivero"). 2 nomo de nia Galaksio.
cs. Mléčná dráha; de. Milchstrasse; en. Milky Way; fr. Voie Lactée; it. Via Lattea; pt. Via-Láctea
nebuloz/o PIV
giganta nubo el gaso kaj mikroskopaj polveroj, kiu okupas difinitan lokon en iu galaksio. fluoreska, reflekta, obskura ~o. La iamajn nomatajn Spiralajn Nebulozojn oni nun ekkonas kiel galaksioj.
cs. mlhovina; de. Nebel; en. nebula; fr. nébuleuse; it. nebulosa; pt. nebulosa
inter/galaksi/a EFF
rilate al la spaco aŭ al la rilatoj inter la galaksioj. ~a medio, altirforto
en. intergalactic; pt. intergaláctico
kvazar/o [var. kŭasaro] PIV
ĉiela objekto tre malproksima, potenca fonto de radioondoj [akronimo quasar = quasi-stellar radio source = kvazaŭ-stela radiofonto]
en. quasar; pt. quasar
Bigbang/o
= La Praeksplodo.
en. Big Bang; pt. Grande Explosão
kosmologi/a EFF
rilate ao kosmologio
en. cosmologic; fr. cosmologique; pt. cosmológico
kosmologi/o PIV2
fako de astrofiziko pri la universo rigardata kiel tuto, pri ĝia origino, evoluo kaj konsisto
en. cosmology; fr. cosmologie; pt. cosmologia
konstant/o de Hublo
mezuro de la rapideco de disvastiĝo de la universo.
en. Hubble constant; pt. constante de Hubble
Praeksplod/o, la L
eksplodo per kiu la Universo naskiĝis. SIN. Bigbango
en. Big Bang; pt. Grande Explosão
univers/o PIV, PIV2
tutaĵo de ĉio, kio ekzistas
en. universe; fr. univers; pt. universo
kosm/a
rilate al la kosmo
en. cosmic; fr. cosmique; pt. cósmico
kosm/o PIV
la universo, rigardata kiel unu ordigita tuto, aparte de la Tero.
cs. kosmos; de. Kosmos; en. cosmos; fr. cosmos; it. cosmo; pt. cosmos; ru. космос
kosmogoni/o PIV, PIV2
teorio pri la origino kaj formiĝo de la suna sistemo kaj de la galaksio el de iu praa materio
en. cosmogony; fr. cosmogonie; pt. cosmogonia
mond/o EFF
1 la planedo Tero. 2 ĉiu astro aparte rigardata kiel medio havanta proprajn fizikajn kondiĉojn, eĉ se ne favorajn al la apero de vivo.
en. world; pt. mundo
sun/o R
stelo rigardata kiel centro de planedsistemo.
cs. slunce; de. Sonne; en. sun; fr. soleil; it. sole; pt. sol
sun/sistem/o [var. suna sistemo] PIV, R
stelo kiu estas centro de gravito por minimume unu orbitanta planedo kaj eventuale aliaj astroj (lunoj, kometoj, asteroidoj, ktp).
en. solar system; pt. sistema solar
Astro/biologi/o
astronomia subfako kiu studas la kondiĉojn por la apero de vivo en aliaj planedoj kaj la ekzisto de ekstertera inteligento
cs. Astrobiologie; de. Astrobiologie; en. Astrobiology; fr. Astrobiologie; it. Astrobiologia; pt. Astrobiologia; ru. Астробиология
SETI
mallongigo por Serĉo de Ekster-Tera Inteligento, projekto kiu celas malkovri la ekziston de ekstertera vivo.
en. SETI; pt. PIET
astronaŭt/o PIV, PIV2
homo, kiu veturas, ekster la sfero de la ter-altiro, inter la planedoj aŭ la astroj.
en. astronaut; fr. astronaute; pt. astronauta
astronaŭtik/o PIV, PIV2
scienco, kiu studas la kondiĉoj kaj pretigas la rimedojn por vojaĝoj inter la planedoj aŭ al steloj.
en. astronautics; fr. astronautique; pt. astronáutica
astronaŭtik/ist/o EFF
profesiulo kiu laboras pri astronaŭtiko.
fr. astronauticien
kosm/a konker/o, la EFF
la esploro de la spaco far la homo, komence de la meza dudeka jarcento. SIN. La Spaca Konkero
fr. la conquête de l’espace; pt. a conquista do espaço
kosmodrom/o EFF
loko de kiu oni lanĉas raketojn kaj spacoŝipojn. SIN. Raketlanĉejo.
fr. cosmodrome; pt. cosmódromo
kosmonaŭt/o PIV
pasaĝero de kosmoŝipo aŭ de sputniko. SIN. Astronaŭto.
cs. kosmonaut; de. Kosmonaut; en. cosmonaut; fr. cosmonaute; it. cosmonauta; pt. cosmonauta
spac/o PIV
senlimaĵo ene de kiu troviĝas la Tero kaj ĉiuj aliaj astroj.
en. space; fr. espace; pt. espaço
spac/o/ŝip/o PIV, PIV2
veturilo, movata de raketoj, kaj ebliganta la homoj translokiĝi en la spaco inter la astroj. SIN. Spacveturilo
en. spaceship; fr. astronef; pt. espaçonave
spac/vetur/il/o EFF
= spacoŝipo
en. spaceship; fr. astronef; pt. espaçonave
spacial/a PIV, PIV2
rilate al la kosmovojaĝoj. ~aj kombineoj, nutraĵoj; ~a psikologio
fr. spatial; pt. espacial
Sputnik/o PIV, PIV2
1 unua artefarita satelito lanĉita de la homaro, far sovetaj sciencistoj. 2 artefarita satelito
en. 1 Sputnik, 2 satellite; fr. 1 Spoutnik, 2 satellite artificiel; pt. 1 Esputinique, 2 satélite artificial
sur/orbit/ig/i PIV, PIV2
fari, ke artefarita satelito atingu la antaŭviditan alton, kie ĝia antarto estas sufiĉe malakcelita, por fariĝi orbita.
fr. placer en orbite; pt. pôr en órbita
Konservado en STEB: Szilvási László